Edirne’deki ayçiçeği üreticileri, Trakya Birlik’in açıkladığı 28 bin TL tutarındaki avans fiyatını maliyetleri karşılamadığını belirterek sert tepki gösterdi. Üreticiler, sahadaki gerçek yağ oranına göre ton başına kazançlarının 26 bin TL’nin altında kaldığını vurguluyor. Günümüzde, üretim maliyetleri ve piyasa koşulları göz önüne alındığında, söz konusu fiyatın yetersiz olduğu konusunda ortak kanaat hakim.
Trakya Birlik tarafından 2025/2026 sezonu için %44 yağ oranı dikkate alınarak belirlenen ve ton başına 28 bin TL olarak açıklanan avans fiyatı, bölgedeki çiftçilerin tepkisine neden oldu. Üreticiler, beklentilerin altında kalan bu fiyatın, üretim maliyetleri ve piyasa gerçeklerini tam anlamıyla yansıtmadığını belirtiyor. Ayrıca, sahada ölçülen yağ oranlarının genellikle %35-39 civarında olduğu ve buna bağlı olarak gerçek satış fiyatlarının yaklaşık 25 bin 900 TL/ton seviyesine gerilediğini ifade ediyorlar.
Çiftçilerin Endişeleri ve Tepkileri
Edirne Lalapaşa İlçe Ziraat Odası Başkanı Taner Öztürk, fiyat açıklamasını eleştirerek, “Trakya çiftçisi üç yıldır iklim değişikliği nedeniyle büyük zararlar yaşadı. Bu yıl ise hem erken hem de düşük fiyat açıklamasıyla piyasalar düşüşe geçti, çiftçi adeta şoka girdi. Ortalama yağ oranı 39, ama esas satış fiyatı 25 bin 900 TL. Açıklanan 28 bin TL ise sadece kağıt üzerinde kalıyor. Geçen yıl üretim yüzde 22 azaldı. Bu gidişle, önümüzdeki yıl ayçiçeği tarlalarına rastlamak zor olacak” dedi.
Ekonomik Etkiler ve Üretim Güvenliği
Öztürk, üretim azalmasının ithalatı arttıracağını ve ülkenin dışa bağımlılığını %60-70 seviyelerine çıkaracağını belirterek, “Türkiye’nin ayçiçeğine ihtiyacı var. Ancak bu fiyatlar, üreticiyi üründen vazgeçirmeye zorluyor. Üretim azalırsa, ithalat oranları artar ve bu durum ekonomimizi olumsuz etkiler” diye konuştu.
Sahadaki Durum ve Üretici Görüşleri
Edirneli çiftçi Saadettin Ocak, şunları dile getiriyor: “Her yıl 40 yağ oranı baz alınırken bu sene %44 yapıldı, ancak gerçek yağ oranları 35-38 arasında değişiyor. Trakya Birlik, üreticiyi değil, kendini koruyor. Bu kararı birkaç kişi aldı; Ziraat Odası ya da tarım yetkilileri bundan haberdar değil”.
Zekeriya Yörük ise, “Fiyatlar düşük, mahsul az. Serbest piyasada satmak istiyoruz ama Trakya Birlik izin vermiyor. Çiftçi bu nedenle çok zor durumda” şeklinde ifadelerde bulundu.
Kurumsal Açıklama ve Destek Politikaları
Trakya Birlik tarafından yapılan açıklamada, fiyatın piyasa dengeleri, gümrük vergileri ve çiftçi gelirleri göz önünde bulundurularak belirlendiği belirtildi. Ayrıca, “Son haftalarda piyasalarda fiyatlar 26-27 TL/kg seviyesine geriledi. Açıklanan 28 bin TL/ton avans fiyatı ile buğday ve ayçiçeği fiyatları arasında bire iki parite hedeflenmiştir”. Kurum, şu ana kadar 10 bin 584 ton alım yapıldığını ve ödemelerin planlar dahilinde gerçekleştirildiğini ifade etti.
Üreticilere yönelik, Köy Bazlı Verim Sigortası, planlı üretim, yerli tohum kullanımı ve iklim riskine karşı politikalarla üretimin desteklendiği; Türkiye’nin ayçiçeği ihtiyacının yüzde 70-80 seviyelerine ulaşması için çalışmaların sürdüğü de belirtildi.
