Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’nin başşehri Washington DC’de yaptığı dorukta paraflanan 17 unsurluk Azerbaycan-Ermenistan barış mutabakatı metni yayınlandı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın 8 Ağustos’ta ABD’nin başşehri Washington DC’de düzenlediği zirvede Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan tarafından paraflanan “Azerbaycan ile Ermenistan Ortasında Barış ve Devletlerarası Bağların Tesisi Hakkında Anlaşma” metnini yayınladı. Muahede metni şöyle:
“Madde 1- Taraflar, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) ortasındaki hudutların ilgili bağımsız devletlerin milletlerarası sonlarına dönüştüğünü ve milletlerarası toplum tarafından bu halde tanındığını teyit ederek, birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü, memleketler arası sonlarının dokunulmazlığını ve siyasi bağımsızlığını tanır ve hürmet göstermelidirler.
Madde 2- Taraflar, 1’inci Madde’ye tam uyacak formda birbirlerine karşı rastgele bir toprak talebinin bulunmadığını ve gelecekte bu türlü bir talepte bulunulmayacağını teyit ederler. Taraflar, başka tarafın toprak bütünlüğünü yahut siyasi birliğini büsbütün yahut kısmen parçalamaya yönelik rastgele bir harekete, bu tıp aksiyonların planlanmasına, hazırlanmasına, teşvik edilmesine ve desteklenmesine müsaade vermeyeceklerdir.
Madde 3- Taraflar, birbirleriyle karşılıklı bağlarda toprak bütünlüğüne yahut siyasi bağımsızlığa karşı ya da Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’na karşıt rastgele öbür bir formda, güç kullanmaktan yahut güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınacaklardır. Kendi topraklarının, rastgele üçüncü bir tarafın öbür Tarafa karşı BM Şartı’na ters olarak güç kullanması emeliyle kullanılmasına müsaade vermeyeceklerdir.
Madde 4- Taraflar, birbirlerinin iç işlerine müdahaleden kaçınacaklardır.
Madde 5- Taraflar, bu muahedenin onay dokümanlarının her iki tarafça karşılıklı iletilmesinden sonra ____ gün içinde, kendi ortalarında 1961 ve 1963 tarihli Viyana Diplomatik ve Konsolosluk Bağlantıları Kontratları kararlarına uygun olarak ortalarında diplomatik münasebetler tesis edecektir.
Madde 6- Taraflar, bu muahedenin 1’inci Maddesi’nden kaynaklanan yükümlülüklerine tam uygun formda, ortalarında devlet hududunun sonlandırılması (delimitasyon) ve devlet sonlarının belirlenmesi (demarkasyon) hakkında bir mutabakat imzalanması emeliyle, ilgili hudut komiteleri ortasında mutabık kalınan tüzüklere dayanarak âlâ niyetli görüşmeler yürüteceklerdir.
Madde 7- Taraflar, karşılıklı hududa rastgele bir üçüncü tarafın kuvvetlerini konuşlandırmayacaklardır. Birebir vakitte, karşılıklı delimitasyon ve sonrasında demarkasyon süreçlerinin tamamlanmasına kadar, hudut bölgelerinde güvenlik ve istikrarın sağlanması maksadıyla, askeri alan dahil olmak üzere, karşılıklı mutabakata dayalı güvenlik ve itimat artırıcı önlemler alacaklardır.
Madde 8- Taraflar, hoşgörüsüzlük, ırkçı nefret ve ayrımcılık, ayrılıkçılık, şiddet içeren aşırılıkçılık ve terörizmin tüm tezahürlerini kınarlar ve kendi yetki alanları çerçevesinde bu durumlarla uğraş edeceklerdir ve bu hususta ilgili memleketler arası yükümlülüklerine uyacaklardır.
Madde 9- Taraflar, her ikisinin de taraf olduğu askeri bir çatışmada meydana gelmiş kayıp ve zorla kayıp edilmiş bireylerin hadiselerinin tahlili için, direkt yahut uygun olduğu takdirde ilgili uluslararası kuruluşlarla iş birliği yoluyla, kelam konusu bireyler hakkındaki tüm mevcut bilgilerin değişimi dahil olmak üzere, önlemler alacaklardır. Taraflar, bu çerçevede, kelam konusu şahısların akıbetine açıklık getirilmesinin, uygun olduğunda kalıntılarının aranması ve iadesinin, gerekli soruşturma önlemleriyle bu şahıslarla ilgili adaletin sağlanmasının barış ve itimat inşasında bir araç olduğunu kabul ederler. Bununla ilgili yollar tartışılacak ve farklı bir mutabakatta detaylı formda karara bağlanacaktır.
Madde 10- Taraflar, iktisat, transit ve ulaşım, etraf, insani ve kültürel alanlar dâhil olmak üzere, çeşitli alanlarda iş birliği tesis etmek için karşılıklı ilgi alanına giren mevzularda farklı muahedeler yapabilirler.
Madde 11- Bu muahede, tarafların memleketler arası hukuktan ve her birinin öbür BM üyesi devletlerle imzaladığı mukavelelerden doğan hak ve yükümlülüklerini etkilemez. Taraflardan her biri, rastgele bir üçüncü taraf ile ortasında yürürlükte bulunan milletlerarası mutabakatların, bu muahededen doğan yükümlülüklerine mahzur teşkil etmemesini sağlayacaktır.
Madde 12- Taraflar, ikili bağlantılarında memleketler arası hukuku ve bu muahedeyi temel alacaklardır. Taraflardan hiçbiri, kendi iç hukukunun kararlarını bu muahedeyi uygulamamak için münasebet olarak göstermeyecektir. Taraflar, Antlaşmalar Hukuku Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne (1969) uygun olarak, bu muahede yürürlüğe girmeden evvel, muahedenin konusu ve maksadına ziyan verecek faaliyetlerden kaçınacaklardır.
Madde 13- Taraflar, bu muahedenin tam olarak uygulanmasını garanti ederler ve bu mutabakatın uygulanmasını denetlemek emeliyle ikili bir komite kuracaklardır. Kurulacak bu kurul, taraflar ortasında mutabık kalınacak yordamlar çerçevesinde faaliyet gösterecektir.
Madde 14- Taraflar, memleketler arası hukuk ve karşılıklı bağlarında kendileri için bağlayıcı nitelik taşıyan kontratlara mani getirmeden, bu muahedenin yorumu ve uygulanması ile ilgili rastgele bir uyuşmazlığı, 13. Hususta belirtilen Kurul dahil olmak üzere, direkt istişareler yoluyla çözmeye çalışacaklardır. Bu istişareler, 6 ay içinde tarafların her ikisi için kabul edilebilir bir sonuç vermezse, taraflar uyuşmazlıkların barışçıl yolla tahlilinin başka tekniklerine başvuracaklardır.
Madde 15- Unsur 14’ü engellemeden taraflar kendi ortalarında bu muahedenin imzalanmasından evvel mevcut olan tüm devletlerarası tezleri, şikayetleri, itirazları, talepleri, davaları ve uyuşmazlıkları, bu muahedenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde geri çekecek, sona erdirecek yahut rastgele bir formda çözeceklerdir ve birbirlerine karşı bu tıp argümanları, şikayetleri, itirazları, talepleri ve davaları başlatmayacaklardır. Ayrıyeten, taraflardan rastgele birine karşı üçüncü bir tarafça başlatılan bu çeşit sav, şikayet, itiraz, talep ve davalara rastgele bir biçimde dahil olmayacaklardır. Bu mutabakata ters olarak birbirlerine karşı diplomatik, bilgi ve öteki alanlarda düşmanca adımlar atmayacak, bu adımları teşvik etmeyecek yahut rastgele bir formda bu faaliyetlere dahil olmayacaklardır ve bu hedefle tertipli olarak istişarelerde bulunacaklardır.
Madde 16- Mutabakat, tarafların kendi ulusal mevzuatlarına uygun olarak iç prosedürleri tamamladıklarına dair bildirimleri karşılıklı olarak iletmelerinin akabinde yürürlüğe girecek. Muahede ayrıyeten BM Şartı’nın 102. hususu uyarınca tescil edilecektir.
Madde 17- Bu mutabakat Azerbaycan, Ermenice ve İngilizce lisanlarında hazırlanmıştır. Tüm üç metin eşit derecede geçerlidir. Metindeki kararlarının yorumunda rastgele bir görüş ayrılığı olması durumunda İngilizce metin temel alınacaktır.
AGİT Minsk Süreci’nin sona erdirilmesi ile ilgili ortak başvuruda bulunuldu
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanları’nın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Süreci ve ilgili yapıların kapatılması için AGİT Dönem Başkanı Elina Valtonen’a ortak bir müracaatta bulundukları duyuruldu. Açıklamada, bugün AGİT Bakanlar Konseyi’nin gönderilen karar taslağını iştirakçi devletlere ilettiği ve kabulü için gerekli prosedürlerin desteklenmesi davetinde bulunduğu tabir edildi.
Anlık Sivas Haber
