Ağrı’da yüzyıllardır sürdürülen ve kuşaktan nesile aktarılmaya devam eden değerli bir gelenek olan kuma gömülerek olgunlaştırılan ’küp peyniri’ sayesinde, vatandaşlar ürettikleri peynirleri uzun müddet boyunca koruyup tüketebiliyor.
Bu sistem, patnos merkeze bağlı Aşağı Göçmez köyündeki halkın hayatında kıymetli bir yere sahip. Köy halkı, yaz mevsimi boyunca kendi besledikleri koyunların sütlerini kullanarak peynir yapıyor ve elde ettikleri bu peynirleri plastik bidonlara dolduruyor. Daha sonra bu bidonları, konutların mahzenlerinde bulunan özel kumla kaplı alanlara gömüyorlar ve peynirlerin olgunlaşması için üç ila altı ay ortasında bir müddet bekliyorlar.
Kış aylarına kadar kum içerisinde saklanan bu küp peynirleri, hem lokal halk tarafından hem de köy dışından gelen talepler doğrultusunda tüketiliyor. Üstelik bu yol sayesinde peynirler, üç yıla kadar bozulmadan koruma edilebiliyor. Köyde yaşayan bayanlar, talep üzerine hazırladıkları küp peynirlerini satışa sunarken, siparişleri çoklukla üç ay öncesinden alıyor. Kendilerinin doğal metotlarla ürettiği bu peynirler, 250 ile 300 lira ortasında değişen fiyatlarla alıcı buluyor; yağlı olan versiyonlar ise biraz daha yüksek bir fiyata satılıyor.
Küp peynirinin üretim süreci hakkında ayrıntılı bilgi paylaşan Serap Altay, bu klâsik prosedürün hem pratik hem de ekonomik açıdan hayli yararlı olduğunu belirtiyor. Altay, peyniri kışa hazırlık hedefiyle yaptıklarını ve kuma gömmelerinin sebebinin dayanıklılığı artırmak olduğunu söz ederek süreç hakkında şunları lisana getiriyor: “Peynirin suyunu aldıktan sonra bozulmasını engellemek için kum yahut kül içerisine gömüyoruz. Kum serin bir ortam sağladığı için peynirin yapısında olumsuz bir değişiklik olmuyor. Bazen kül içinde saklıyoruz; kül hava geçirmediği için çok uzun müddet bozulmadan kalabiliyor. Üç ila altı ay üzere bir olgunlaşma mühleti var ve bu sürecin tamamlanmasının akabinde iki ila üç yıl ortasında tüketme imkanı sunuyor. Kendi hazırladığımız kaymak ve yağı karıştırarak elde ettiğimiz yağlı peynir ise farklı bir tat sunuyor ve damak zevkine hitap ediyor. Biz, köyümüzde bu peynire ‘kuru peynir’ ismini veriyoruz.”
Köy halkı tarafından ağır olarak tüketilen küp peyniri, fazlalık olduğu durumlarda satışa çıkarılıyor ve talep gördüğü için özel siparişlere nazaran hazırlık yapılıyor.
Altay, bu peynirin organik olduğuna dikkat çekerek üretim sürecinde yalnızca köyde otlatılan hayvanların sütünü kullandıklarını belirtiyor. Ayrıyeten peynirlerin kıştan yaza kadar rahatlıkla saklanabildiğini ve bayram devirleri üzere özel günlerde armağan olarak da tercih edildiğini ekliyor. Peynir satışında evvelden sipariş almayı önemseyen Altay, müşterilere eserlerini belirlenen mühlet içinde teslim ettiğini tabir ederek kelamlarını şu biçimde tamamlıyor: “Siparişleri bayramdan sonraya kadar göndermeyi planlıyoruz. Kendimiz besleyip doğal prosedürlerle elde ettiğimiz sütü kullanıyoruz; bu yüzden peynirlerimiz büsbütün organik” tabirlerini kullandı.
Anlık Sivas Haber
