Kocaeli’nin Başiskele ilçesinde bulunan Yeniköy Deresi’nin birinci defa kuruduğunu gören vatandaşlar şaşkına döndü. Çiftçiler sondaj, kuyu ve imece yöntemi sulama ile ayakta durmaya çalışıyor. Üreticiler, yeraltı sularının 50 metreye kadar çekildiğini, çağdaş sulama sistemlerine geçişin kural olduğunu söyledi. Çiftçiler klâsik teknikler ise bölgede su arıyor.
Kocaeli’nin Başiskele ilçesine bağlı Yeniköy Mahallesi’nden geçen, yıllardır akan Yeniköy Deresi, büsbütün kurudu. Mahalleli yıllardır görmedikleri olay karşısında şaşkına döndü. Bölgedeki 150’ye yakın çiftçinin üretimini durma noktasına geldi. Mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar, yağış düzensizliği ve kuraklık, hem ekosistemi hem de tarımı olumsuz etkilerken çiftçiler imece tarzı sulama yaparak ayakta kalmaya çalışıyor. Yeraltı sularının 7-8 metreden 40-50 metreye çekilmesi ise su krizini daha da derinleştirdi. Daha evvel yüzdükleri derede artık yürüyen çiftçiler, klâsik prosedürle, bakır çubuklarla su arıyor.
“Şelale üzere akan dere, yaklaşık 2 aydır kurudu”
Bölgede çiftçilik yapan Ziraat Mühendisi Sedat Acar, “Yeniköy’de yaklaşık burada 150 kadar çiftçimiz var. Onlar genelde yaprağı yenen sebzelerden ve bakliyat eserlerinden ekim yapıyorlar. Her yıl biz nizamlı olarak üretim yapıyorduk. Ama bu yıl şelale üzere akan dere, yaklaşık 2 aydır kurudu. Birden fazla çiftçimiz üretimi yarıda bıraktı. Birtakım çiftçilerimiz imece yordamı, suyu olanlar olmayanlara veriyor. Bu türlü üretimi devam ettirmeye çalışıyorlar fakat bu da ne kadar sürer onu da bilmiyorum. Üretim sahiden zorlaştı. Bu yalnızca bizim Kocaeli-Başiskele bölgesinde değil, tüm Türkiye’de üretim zayıfladı” diye konuştu.
“Su zengini bir ülke değiliz”
Modern sulama sisteminin kaide olduğunu söyleyen Acar, “Bu kuraklık sonucunda bilhassa yırtıcı sulama sistemlerinden vazgeçip, sprinkler sulama, damla sulama üzere çağdaş sulama sistemlerine geçmemizin ne kadar değerli bir husus olduğunu bilhassa bu kurak aylarda tekrar gördük. Hasebiyle ülkemizde su planlaması yapılması gerekiyor. Bilhassa Tarım Vilayet ve İlçe Müdürlüklerimizin, suyu bol olan yerlerde suya çok gereksinim duyan eserlerin; suyu az olan yerlerde ise az su tüketen eserlerin ekimini teşvik etmesi lazım. Tarım ve üretim planlaması yapılmazsa, çok su tüketen ve katma pahası düşük eserlerin ekilmesi ülkemize ziyan verir. Biz su zengini bir ülke değiliz, bilakis su yoksulu ülke pozisyonuna hakikat gidiyoruz” formunda konuştu.
“Çiftçi sayımız 150’den 20’ye düştü”
Çiftçi sayısının süratle azaldığını söz eden Acar, “Köyümüz evvelden yemyeşil bir köydü. Yaprağı yenen sebzeler açısından İstanbul’a yakınlığıyla ticari üretimi çok fazlaydı. Lakin şu anda çiftçi sayımız 150’den 20’ye düştü. Şayet gelecek yıl da bu türlü giderse, tahminen o 20 çiftçimiz de olmayacak. Buralar Türkiye’nin en yeşil bölgelerinden. Üzerinde durduğumuz dere evvelden şarıl şarıl akan, balıkları olan, çocukların yüzdüğü bir dereydi. Su kaplumbağaları, su yılanları, kum balıkları vardı; en son alabalık bile gördük. Bu döngünün bir anda yok olması kolay değil. Onlarca yılda oluşan bu döngü, su gelse dahi çabucak geri gelmiyor. Bu nedenle yabanî sulama sistemlerini terk edip çağdaş sulama sistemlerine geçmemiz gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“Sulama olmazsa aslında besin krizi derinleşir”
Su olmazsa üretimin olmayacağını belirten Acar, “Üretimin çok zayıflayacağını, hatta yok olacağını düşünüyorum. Su olmazsa üretim de olmaz. Her şeyimiz suya bağlı. Gün çok sulanması gereken, iki günde bir su isteyen bitkilerimiz var. Sulama olmazsa zati besin krizi derinleşir. İlkbahar donlarından etkilenen eserlerimiz oldu, artık buna kuraklık eklendi. İmece yöntemi birbirimize yardım etmeye çalışıyoruz. Ben kendi gayretimle kuyu açtırdım, sızma su topluyorum, destek yapıyorum. Damlama sulamayla asgarî sulama yaparak, bu yılı yalnızca bitkilerin ve ağaçların ölmemesi için geçirmeye çalışıyorum. İnşallah yağışlar olumlu gelir, yoksa sonumuz ne olur bilmiyorum.” dedi.
“Eskiden 7-8 metrede bulunan sular artık 40-50 metreye çekilmiş durumda”
Yeraltı sularının bile 50 metreye çekildiğini tabir eden Acar, “Komşularımızın yüzde 80’i bu dereden sulama yapıyordu. Su kesilince mısır, fasulye üzere birçok eser kurudu. Birkaç kişinin keson kuyusu var, o da fakat birkaç çiftçiye yetiyor. Alternatif su sistemleri aranıyor; sondaj, keson kuyu çakma üzere. Lakin bunlar hem maliyetli hem de yeraltı sularını çok kullanmak tabiata ziyan veriyor. Evvelden 7-8 metrede bulunan sular artık 40-50 metreye çekilmiş durumda. Her şey yağışa ve yanlışsız su idaresine bağlı. Suyu herkesin adil, tertipli ve asgarî düzeyde kullanması gerekiyor” diye konuştu.
“Yağmur duasına çıkıyoruz lakin fabrikalar ses bombaları ile bulutları dağıtıyor”
Çiftçilerin üretimi bıraktığını da tabir eden Acar, “Bu kuraklık ve sistemsiz yağış rejimi sebebiyle küçük çiftçiler üretimi bırakma noktasına geliyor. Aile çiftçileri küçük çaplı olsa da ülkemizde sayıları çok fazla. Onlar da üretimi bırakırsa pazarlar sıkıntı durumda kalacak, kaliteli ve taze eser bulmakta zorluk yaşanacak. Bizler inançlı insanlarız; mescitlerde cuma günleri yağmur duası yapıyoruz. Köyümüzde halkla birlikte, çocuklarımızla birlikte yağmur duasına çıkıyoruz lakin etrafımızda birçok araba fabrikası var. Yağmur bulutları biriktiğinde fabrikalar doluya dönüşmesin diye bulut dağıtma bombaları atıyorlar. Biz de bu sesleri duyuyoruz. Bulutlanma olduğunda ‘yağacak’ dediğimiz anda bombalar atılarak bulutlar dağıtılıyor. Bu durum yağış rejimini olumsuz etkiliyor. Kocaeli bölgesinde çok sayıda araba fabrikası var ve devletin buna tahlil bulması gerekiyor. Nasıl biz kendi tedbirlerimizi alıyorsak, onlar da almalı. Biz damlama yahut sprinkler sistemine geçip su tüketimini minimuma indiriyorsak, onlar da ceplerinden harcayarak korunaklı sistemler kurmalı. Biz tedbirimizi alıyorsak, onlar da almak zorunda” biçiminde konuştu.
“48 yaşındayım, deremizin birinci kez kuruduğunu görüyorum”
Dere kuruduğu için kendi imkanları ile sondaj çalışması yapan çiftçi Ahmet Atak “Sularımız çok azaldığı için sondaj yapmak zorunda kaldık. Komşularımız sağ olsun, her türlü takviyesi veriyor. İmece tarzı; bir akşam ben suluyorum, bir akşam öbür komşularım suluyor. Lakin yeraltı sularımız yeterlice azaldı. 48 yaşındayım, deremizin birinci kere kuruduğunu görüyorum. Kuraklık çok derecede var. Komşularımız olmasa, eserlerimiz çöp olacaktı. Bu sondaj işi olmasaydı şu anda bahçem çöptü. İnşallah suyumuz çıkarsa ben de birebir formda tüm komşularımıza takviye vereceğim, elimden gelen yardımı yapacağım. Deremiz kurudu. Sondajcı arkadaşı buldum, çalışıyoruz. İnşallah suyumuz çıkacak, çıkarsa daima birlikte sevineceğiz” sözlerini kullandı.
Anlık Sivas Haber
