Birçok medeniyetten izler taşıyan Van Kalesi’nin güneyindeki Eski Van Şehri’nde yürütülen hafriyatlarda, Birinci Dünya Savaşı’na ilişkin çok sayıda gülle ve mermi kovanı bulundu.
Milattan Evvel 3000’li yıllardan itibaren farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan görkemli Van Kalesi’nin güneyinde yer alan Eski Van Kenti, yaklaşık 450 bin metrekarelik bir alana kuruldu. Van Kalesi; Urartu, İskit, Med, Pers, Roma ve Sasani üzere medeniyetlerin izlerini taşırken, Eski Van Şehri’nde Selçuklu ve Osmanlı periyotlarına ilişkin izler bulunuyor. 1069 yılında Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından fethedilen kent, Osmanlı Devleti periyoduna kadar çeşitli Türk-İslam devletlerinin denetiminde kaldı. 20. Yüzyıl’ın başlarında Osmanlı hâkimiyetindeki Eski Van Kenti, Ermeni ayaklanmaları ve 1. Dünya Savaşı’nın tesiriyle büyük ölçüde tahrip oldu.
2024 yılında başlatılan hafriyat ve onarım çalışmalarıyla, Eski Van Şehri’nin mimari dokusunun korunarak gelecek kuşaklara aktarılması hedefleniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras” projesi kapsamında yürütülen çalışmalarda, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu’nun başkanlığında 15 kişilik uzman takım vazife yapıyor.
“Elde ettiğimiz kalıntılar son derece ilgi çekici”
İHA muhabirine konuşan Van YYÜ Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu, 2025 yılı arkeolojik hafriyatları kapsamında Van’ın güneybatı köşesinde yer alan Osmanlı Kışlası’nda yürütülen çalışmalarda, 19. Yüzyıl’a ilişkin kıymetli kalıntılar elde ettiklerini belirtti. Hafriyat çalışmalarında Sultan Abdülaziz devrinde inşa edilen yapının kapı ve giriş kısmında ağırlaştıklarını söz eden Prof. Dr. Terzioğlu, “Şu anda çalıştığımız alan, kışlanın kapısının ve girişinin bulunduğu, yapının doğu cephesine denk gelen kısımdır. Burada elde ettiğimiz kalıntılar son derece ilgi alımlı. Hem mimari kalıntılar hem de küçük izler, yapının fonksiyonuna ve periyoduna dair değerli bilgiler sunuyor. Kışlalar bilindiği üzere askeri birliklerin hem konakladığı hem eğitim aldığı, tıpkı vakitte idari ve lojistik faaliyetlerin yürütüldüğü yerlerdir. Bu alanda çok sayıda yanmış katman, parçalanmış ve yanmış evraklar, askeri liyakat madalyaları, gülleler ve mermi kovanları ortaya çıkarıldı. Tüm bu kalıntılar, Osmanlı’nın son periyotlarına ve kentin bu süreçte içinde bulunduğu siyasi atmosfere ışık tutmaktadır” dedi.
“800’ün üzerinde kovan bulundu”
Çalışmalarda çok sayıda yanmış evrak modülleri, askeri liyakat madalyaları, gülleler ve mermi kovanları bulunduğunu lisana getiren Terzioğlu, “Gülleler farklı boyutlarda ve hayli fazladır; 10’dan fazla gülle tespit ettik. Kimileri epey büyük olup, yapının bu kadar tahrip olmasının nedenlerini de açıklamaktadır. Kerpiç duvarların nasıl ve hangi tarafa yanlışsız yıkıldığını, bu güllelerden hareketle büyük ölçüde varsayım edebiliyoruz. Mermi kovanlarının sayısı ise 800’ün üzerinde. Yanmış evraklar üzerinde epigraf uzmanlarımız çalışıyor. Bu dokümanlar tek tek çözümlenerek (transkripsiyon) bütüncül olarak pahalandırılacak. Böylelikle Osmanlı’nın son periyodundaki bölgesel askeri yapılanmaya dair yeni ve ayrıntılı bilgilere ulaşma imkanı doğacaktır” diye konuştu.
Anlık Sivas Haber
