Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Lideri Ali Çandır, Haziran ayı Tarım-GFE’nin aylık yüzde 2,52, yıllık 33,88 ilan edildiğini belirtirken, “Haziran ayında ziraî girdi maliyetleri, 10 yıllık Haziran ayı ortalamalarına nazaran aylıkta ortalamanın önemli üzerinde, yıllıkta ise ortalama civarında artış göstermiştir” dedi.
ATB ve ATAK Yönetim Kurulu Lideri Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Haziran ayı Ziraî Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) kıymetlendirdi. Tarım-GFE’nin Haziran ayında aylık yüzde 2,52 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu sayı, endeksin ölçülmeye başlandığı 2015 yılından itibaren Haziran ayları ortalamasının (1,90) hayli üstünde olan bir artış olmuştur” dedi. Tarım-GFE’nin Haziran ayında yıllık yüzde 33,88 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu yıllık sayı, son 10 yılın Haziran ayları ortalamasına (33,31) yakın ilan edilmiştir. Fakat bir evvelki ay sayısına nazaran (31,80) yükseliş, son 3 aydır devam etmektedir. Haziran ayında ziraî girdi maliyetleri, 10 yıllık Haziran ayı ortalamalarına nazaran aylıkta ortalamanın önemli üzerinde, yıllıkta ise ortalama civarında artış göstermiştir” dedi.
“Veteriner hizmetleri tekrar yüksek”
TÜİK tarafından açıklanan Haziran ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 2,79 ve yıllıkta ise yüzde 33,92 artış ilan edildiğini belirten Çandır, “2024 yılı Haziran ayına nazaran aylıkta epey yüksek, yıllıkta ise daha düşük bilgiler ilan edilmiştir” dedi. Tarım-GFE’nin tohumda aylık yüzde 2,42, güçte yüzde 4,48, gübrede yüzde 6,05, ilaçta yüzde 1,33, veteriner hizmetlerinde yüzde 3,95, yemde yüzde 1,28 ve öteki kalemlerde ise yüzde 1,56 arttığını belirten Çandır, tıpkı kalemlerin yıllık değişimlerinin ise tohumda yüzde 35,49, güçte yüzde 25,71, gübrede yüzde 40,98, ilaçta yüzde 17,91, veteriner hizmetlerinde yüzde 61,77, yemde yüzde 34,28 ve başka kalemlerde ise yüzde 40,28 olduğunu kaydetti. Çandır, ziraî yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 0,95, yıllık yüzde 33,61’lik artış olduğunu belirtti.
“Üretici lehine döndü”
TÜİK’in hazırladığı Haziran ayı ziraî üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 18,82 artığını belirten Çandır, “Bu sayı 10 yıllık Haziran ortalamasının (0,38) çok üzerinde olmuştur. Tarım-ÜFE yıllıkta yüzde 50,31 ile 10 yıllık ortalamanın (25,54) üzerinde ilan edilmişti. Ziraî faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmiştir. Lakin Mayıs ve Haziran aylarında bu aleyhte eğilim, üretici lehine dönmüştür” değerlendirmesinde bulundu.
Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarım dalını dolaylı olarak etkilediğini belirten Lider Ali Çandır, yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Haziran’da aylık yüzde 3,42, yıllık yüzde 28,38 arttığını kaydetti. Yurtiçi üretici enflasyonu Yi-ÜFE’nin aylık yüzde 2,46, yıllık yüzde 24,45 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Üretici seviyesindeki besin kalemi ise aylık yüzde 0,76 ve yıllık ise yüzde 25,01 artmıştı. Bu durum, Haziran ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha düşük seyrettiğini göstermektedir” dedi.
“Manşet enflasyon yüksek”
Haziran ayında üretici kesitteki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’de aylık yüzde 1,37, yıllık yüzde 35,05 artış olduğunu belirten Çandır, “Son 20 yıllık Haziran ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 0,70 ve yıllıkta ise yüzde 18,02 olduğu hatırlanırsa manşet enflasyonun hala ne kadar yüksek seyrettiği daha uygun anlaşılır” dedi.
Başkan Çandır, tüketici taraftaki besin enflasyonunun Haziran’da aylık yüzde -0,27 ve yıllık yüzde 30,20 ilan edildiğini kaydederken, işlenmemiş besin enflasyonunun tıpkı periyotta aylık yüzde -1,68 ve yıllık yüzde 30,26 açıklandığını belirtti. Çandır, yaş meyve zerzevat enflasyonunun aylık yüzde -1,94 ve yıllık yüzde 44,72 ilan edildiğine dikkat çekti. Ali Çandır, “Tüketici taraftaki bu sayılar, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir. Lakin belirtmek gerekir ki ortadaki makas daralmaya başlamıştır. Yıllık olarak yüzde 33,88 seviyesindeki ziraî girdi maliyet artışına karşılık yüzde 50,31’lik tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 35,05’lik tüketici fiyat artışı kelam konusu olmuştur. Haziran ayında ziraî üreticiler, göreli olarak lehte bir durum ile karşılamışlardır” değerlendirmesinde bulundu.
Anlık Sivas Haber
