Nöroloji Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak, MS’de ataklar dışında ortaya çıkan rahatsızlıklar hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Multiple Skleroz’un (MS), sonların gözetici kılıfının bozulmasına neden olan bir hastalık olduğunu belirten Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak, “Multiple Skleroz uyuşukluğa, güçsüzlüğe, yürüme zorluğuna, görme değişikliklerine ve ataklar dışında kimi semptomlara da neden olabilir. Bunlar hastaların günlük hayat kalitesini bozabilmektedir. Bu nedenle hastalar tarafından sıkça tanımlanan bu şikayetlerin, uygun yönetilmesi hastaların günlük konforunu artırmaktadır” dedi.
“MS’de görülen şikayetler yönetilebilir”
MS semptomlarının şahsa, hudut sistemindeki hasarın yerine ve hudut liflerindeki hasarın ne kadar makus olduğuna bağlı olduğuna işaret eden Çakmak, “Bazı şahıslar kendi başlarına yürüme yahut hareket etme yeteneğini kaybeder. Başkaları ise remisyon ismi verilen yeni semptomlar olmadan ataklar ortasında uzun periyotlar yaşayabilir. Hastalığın seyri MS çeşidine bağlı olarak değişir. MS’de tedavi ataklardan güzelleşmeyi hızlandırmaya, hastalığın seyrini değiştirmeye ve semptomları yönetmeyi amaçlar” tabirlerine yer verdi.
“Yorgunluk, depresyon, migren uyku ve idrar problemleri”
MS ataklar dışında, yorgunluk, depresyon, uyku ve idrar sorunları ile migren üzere rahatsızlıklara neden olabileceğini de kaydeden Çakmak, şunları söyledi:
“Hastalar gün içinde aktivitelerin yapılmasını engelleyen fizikî yahut mental güç kaybından bahseder. Sabah uyandıklarında bile yorgunluk olduğunu belirtmektedir. Gün ortasında daha bariz hale gelen yorgunluk, artan gerilim ve ısı artışı ile kötüleşir. Yorgunluk MS hastalarında sıkça görülse de, karışabilecek başka ayırıcı teşhisler açısından da dikkatli olunmalıdır. Örneğin enfeksiyon varlığı, ilaç yan tesirleri (interferonlar, benzodiazepinler, birtakım antidepresan ilaçlar), anemi, hipotiroidi, depresyon üzere yorgunluğa neden olabilecek öteki hastalıklar akılda bulundurulmalı ve araştırılmalıdır. Tedavide öncelikle günlük ömür şekli düzenlenmelidir. Sağlıklı beslenme kurallarına uyulmalı ve sistemli günlük 7-8 saat uyumaya ihtimam gösterilmelidir. Ayrıyeten alkol ve sigara üzere yorgunluğu artırabilecek alışkanlıklar bırakılmalıdır. Fizik tedavi, kas kuvvetinin artırılması ile yorgunluğun daha az hissedilmesinde çok faydalı olmaktadır. Medikal tedavide ise modafinil, amantadin, metilfenidat ve birtakım antidepresanlar kullanılabilir.
MS hastalarında en sık görülen nöropsikiatrik belirti depresyondur. Daha az sıklıkta da olsa anksiyete, panik bozukluk, bipolar bozukluk, psikoz da görülebilir. Dikkat, konsantrasyon zahmeti, hafıza ve öğrenmenin etkilendiği kognitif işlev bozuklukları da sıkça görülen durumlardandır. Eşlik eden psikiyatrik semptomların erken teşhis ve tedavisi, hem ömür kalitesi hem de tedaviye ahenk açısından çok değerlidir. Güzel bir psikiyatrik kıymetlendirme, farmakolojik tedavilerin yanı sıra psikoterapi, davranışsal terapiler de tedavide aktif olarak kullanılabilir.”
“İdrar ile bağlantılı sorunlar MS hastalarında sıkça görülmektedir”
Çakmak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Uyku sorunları, MS hastalarında ömür kalitesini önemli etkileyen ve sıklıkla karşılaşılan meselelerdendir. Makûs uyku kalitesi; hayat kalitesi ve hastaların sıhhati üzerine olumsuz tesirlerde bulunabilir. Hastalık seyrinde en sık görülen yorgunluk ve kognitif bozukluklar da sıklıkla uyku bozuklukları ile bağlıdır. Uyku kalitesi âlâ olan MS hastalarında fizikî aktivite düzeylerinin ve yürüme kapasitesinin yüksek olduğu bilinmektedir. Uykuya dalma müddetinin uzadığı, uyku müddetinde sık bölünmelerin yaşandığı, 6-8 saat uyunması halde gündüz uykulu halin olması ve artan yorgunluk durumlarında kesinlikle doktora başvurulmalıdır. Bu nedenle uyku hijyeni eğitimi, uyku sistemini bozan nokturi üzere ek semptomların tedavisi ya da uygun farmakolojik tedaviler hastalığın seyrini değiştirebilir. İdrar ile bağlantılı sorunlar MS hastalarında sıkça görülmektedir. Acil idrar yapma isteği, idrar kaçırma, mesaneyi tam boşaltamama, sık idrara çıkma en sık rastlanan belirtilerdendir. İdrar ile bağlı sorunlar tedavi edilmediği sürece hastanın günlük ömür kalitesini ve aktivitelerini bozabilir. Bu nedenle hastalarda ürolojik kıymetlendirme, böbrek işlevlerinin takibi ve kıymetlendirme sonrasında soruna yönelik teklifler sunulması gerekir.”
MS hastalarında baş ağrısı sıklığının arttığının bilindiğini kaydeden Çakmak, “Özellikle de migren ve tansiyon tipi baş ağrıları MS hastalarında artış göstermektedir. Migren ve MS birlikteliğinin nedeni tam aydınlatılamamış olsa da, iki hastalık kümesinde misal demografik datalar (cinsiyet, yaş kümesi, hormonal durum, ruhsal özellikler) görülmektedir. Ayrıyeten MS hastalarının tedavisinde kullanılan birtakım ilaçların da baş ağrısı sıklığını artırdığı bilinmektedir. Bu nedenle artan ya da yeni ortaya çıkan baş ağrısı durumlarında, yakın takip ve denetimler yapılarak, atak ya da kollayıcı tedaviler uygulanabilir” sözlerine yer verdi.
Anlık Sivas Haber
