Kastamonu’da arıcılar, her yıl büyük emeklerle ürettikleri kestane balı sezonunun sona erdiğini duyurdu. Bölgedeki kestane balı üretimi, geleneksel olarak sahil ilçeleri Abana, Bozkurt, Çatalzeytin, Cide, Doğanyurt ve İnebolu gibi alanlarda gerçekleştiriliyor. Ancak bu yıl, özellikle gal arısı ve iklimsel olumsuzluklar nedeniyle üretim miktarında ciddi bir azalma yaşandı. Yaklaşık yıllık 400 ton civarında kestane balı üretimi gerçekleştirilen Kastamonu’da, bu rakamlar yaklaşık 100 tona kadar düştü. Bu düşüş, bölgedeki kestane ağaçlarına zarar veren gal arısı ve değişen iklim koşullarıyla doğrudan bağlantılıdır.
Rekoltede yaşanan bu kayıplar, sadece ekonomik anlamda değil, aynı zamanda halk sağlığı ve bölge ekonomisi açısından da önemli etkiler yaratıyor. Kastamonu’nun doğusunda ve sahil kesiminde yapılan kestane balı, Coğrafi İşaret Tescili ile korunmakta olup, bölge halkı ve üreticiler için büyük önem taşıyor. Bu yılki hasadın tamamlanmasıyla birlikte arıcılar, kovanlarındaki petekleri dikkatle inceleyerek ürünleri topladı. Ancak, özellikle 2021 yılından itibaren hızla artış gösteren kestane gal arısı zararlısı, kestane ağaçlarına ciddi zararlar vermeye devam ediyor. Mevsimsel koşullar nedeniyle çiçeklenmenin azalması da, bal üretiminin olumsuz etkilenmesine neden oluyor. Bu durum, bölgedeki kestane balı rekoltesinin 2021 yılındaki yaklaşık 400 ton seviyesinden bu yıl yaklaşık 100 tona gerilemesine yol açtı. Kastamonu, Türkiye’de kestane ağacı varlığının %25’ine sahip olup, yaklaşık bin 218 işletme ve 80-85 bin kolonisiyle ülkedeki önemli üretim merkezlerinden biri konumunda bulunuyor.
Gal arısına karşı sürdürülen mücadele
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, bölgedeki kestane ağaçlarını koruma amacıyla çeşitli biyolojik ve mekanik mücadele yöntemlerine devam ediyor. Bu kapsamda, laboratuvar ortamında çoğaltılan ve doğal düşmanı olan Torymus Sinensis böceği, kestane ormanlarına bırakılıyor. Bu böcek, gal arısı yumurtalarını hedef alarak, zararlının sayısını azaltmayı amaçlıyor. Ayrıca, bölgedeki yoğun kestane ağaçlarının bulunduğu alanlara asılan özel tuzaklar da, zararlıların yoğunlaşmasını engellemeye çalışıyor. Bu doğal ve entegre mücadele yöntemleri, bölgedeki kestane ağaçlarının sağlığını korumak ve kestane balı üretimini sürdürülebilir kılmak adına büyük önem taşıyor.
Kastamonu Arı Yetiştiricileri Birliği’nden açıklamalar
Kastamonu Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Cem Başar, yaptığı açıklamada, “Kastamonu’da kestane balı uzun yıllardır bölge ekonomisinin ve kültürünün önemli bir parçası olmuştur. Ancak 2021 yılından itibaren kestane ağaçlarındaki gal arısı ve iklim değişiklikleri nedeniyle üretimde ciddi düşüşler yaşanıyor” dedi. Başar, sözlerine şöyle devam etti: “Bu yıl, rekolte yaklaşık 100 tona geriledi ve bu, sektörümüz açısından büyük bir kayıp. 2025 yılı için kestane balı kilogram fiyatını 2 bin 500 TL, çiçek balı ise bin TL olarak belirledik. Ancak üreticilerimiz, piyasa koşullarına göre farklı fiyatlandırmalar yapabiliyor. Tüm üreticilere bereketli ve verimli bir sezon diliyoruz.”
Başar ayrıca, kestane balı üretiminin giderek azaldığını ve bu durumun ekonomik ve sürdürülebilirlik açısından endişe verici olduğunu vurguladı. “Kestane balı üretimi, iklim değişikliği ve gal arısı zararlısı nedeniyle 2-3 yıldır sürekli düşüş gösteriyor. Bu yıl, kovan başına ortalama 2-2,5 kilogram kestane balı alıyoruz ki, bu da önceki yıllara göre oldukça düşük bir seviyedir” şeklinde konuştu.
Çiçek balı sezonu ve piyasa durumu
Kestane balındaki düşüşe rağmen, bölgedeki çiçek balı üretimi oldukça verimli geçti. Başar, “Yaklaşık 70 bin kolonimiz var ve bunların yaklaşık 40-50 bininde çiçek balı üretimi yapılıyor. Geri kalan koloniler ise kestane balı üretiminde kullanılıyor. Bu yılki sezon, önceki yıllara göre çok daha iyi geçti ve üreticilerimiz memnun kaldı” ifadelerini kullandı. Ayrıca, bölgedeki bal üreticileri, 2025 yılı beklentileriyle birlikte, kestane ve çiçek balı fiyatlarını da netleştirdi. Başar, “Kestane balı kilogram fiyatını 2 bin 500 TL, çiçek balı ise bin TL olarak belirledik. Bu fiyatlar, sektördeki tahmini ve önerilen seviyelerdir. Üreticilerimiz, ürünlerini çeşitli fiyat aralıklarında satabiliyor” diye ekledi.
Üreticilerin gözlemleri ve beklentileri
Kestane balı üreticisi Ali Yılmaz, iklim değişikliği ve gal arısı zararlısının, üretim miktarını olumsuz etkilediğine dikkat çekti. Yılmaz, “Normalde, her yıl kovan başına 10-15 kilogram kestane balı alabiliyorduk. Ancak son 2-3 yıldır bu rakamlar sürekli düştü ve şu anda genellikle kovan başına 2-2,5 kilograma geriledik. Bu durum, hem ekonomik açıdan hem de sektörümüzün sürdürülebilirliği açısından ciddi endişeler yaratıyor” dedi. Ayrıca, devletin ve ilgili kurumların bu sorunlara karşı acil ve etkili çözümler üretmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
