Türkiye’nin kıymetli turizm bölgelerinden Mersin’de, evvelki yıllara kadar daima artış gösteren uzun dikenlere sahip zehirli deniz kestanelerinin yoğunluğu son devirlerde bir anda düştü. Geçmiş yıllarda 18 metrekarelik bir ünite alanda yapılan birinci dalışta 34, ikinci dalışta 37 adet tespit edilen deniz kestaneleri, bu yıl 500 metrekarelik alanda teğe kadar düştü. Öte yandan, zehirli aslan balığı popülasyonunda da önemli oranda azalma olduğu belirtildi.
321 kilometre Akdeniz’e kıyısı olan Mersin’de doğal ve yapay resiflerde popülasyon kuran istilacı zehirli uzun dikenli deniz kestanesinin tipler ortası rekabet bağlarının belirlenmesi maksadıyla 4 yıl evvel proje başlatıldı. Bu çerçevede Mersin Üniversitesi (MEÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Proje Koordinatörü Prof. Dr. Deniz Ayas ile birlikte oluşturulan grup birçok çalışma gerçekleştirdi. Geçtiğimiz yıllarda yapılan çalışmalarda istilacı tıp dikenli deniz kestanesinin yayılım suratı yüzde 108 olarak belirlenmişti. 18 metrelik dar alanda birincisinde 34, ikincisinde 37 adet çıkan dikenli kestaneler, bu sene 500 metrekarelik alanda yapılan çalışmada 1’e kadar düştü. Yapılan çalışmayla yayılım suratı neredeyse yok denecek az olması dikkat çekti. Popilasyonu geçmiş yıllarda önemli oranda artan zehirli aslanbalığının artık eskisi kadar çok olmadığı, bunun deniz kestanesiyle alakalı olabileceği kaydedildi.
“Şu anda bir ya da iki deniz kestanesiyle karşılaşıyoruz”
Dikenli deniz kestanesiyle ilgili çalışmaların devam ettiğini belirten Prof. Dr. Deniz Ayas, Kızkalesi’nden Aydıncık’a kadar geçmişte ağır biçimde istilacı cinsin olduğuna vurgu yaptı. Prof. Dr. Ayas,” Toplanma baskısı ve çevresel gerilim nedeniyle artık uzun dikenli deniz kestanesi eskisi kadar yok” dedi.
Deniz kestanelerinin yokluğunun ekosistem açısından sorun oluşturduğuna değinen Prof. Dr. Ayas, “Uzun dikenli deniz kestaneleri Akdeniz’de roller üstlenmişti. Otçul beslenme gösterdiği için kayalar üzerindeki yosunları temizleyerek birçok sünger ve mercan için kayalar üzerinde yerleşim alanı açıyordu. Uzun dikenli kestanelerin ağır bulunduğu kayalık taban habitatlarının daha renkli bir hale dönüşmeye başladığını gözlemlemiştik. Bu tıbbın yok olması ya da azalmasını olumlu olarak değerlendirmiyoruz. Uzun dikenli kestaneler Akdeniz’e birinci geldiğinde sayıları çok arttı, lakin sonrasında değerli işlevsel roller üstlenmişti. Bu manada azalmasının nedenlerini de inceliyoruz” diye konuştu.
Kalıntı olarak nerelerde varlar diye saha taramasını da yaptıklarının altını çizen Ayas, daha evvel ünite alanda 30’dan fazla, şu anda ise ya bir ya da iki deniz kestanesi gözlemlediklerini söyledi.
“Aslan balığı, deniz kestanesiyle bağlı olarak azalmış olabilir”
Akdeniz’de dalışlar yaparak biyo çeşitliliği incelediklerini aktaran biyoloji öğretmeni ve dalış eğitmeni Dr. Ertuğrul Çete, aslan balığı üzerine tez hazırladığını ve 2014-2016 yılları ortasında epeyce fazla olduğunu, son 2 yıldır ise önemli bir azalma yaşandığını kaydetti. Aslan balığının zehirli olması nedeniyle değer arz ettiğini belirten Çete, “Aslan balıkları, uzun dikenli deniz kestanelerinde yaşayan kardinal balıklarıyla besleniyordu. Uzun dikenli deniz kestanesinin azalmasına bağlı olarak azalmış olabilir. Neden azaldığını inceliyoruz. Dalışlarımıza devam ederek onları takip ediyoruz. Birinci yaptığımız dalışlarda çok ağır aslan balığı ve deniz kestanesine rastlarken, şu anda büyük alanlarda bir tane görürsek fotoğraflıyoruz” formunda konuştu.
Anlık Sivas Haber
