Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü’nde yaz devrinde suların çekilmesi sonucu yeni adalar, adacıklar ve kara modülleri ortaya çıktı.
Kış ve bahar devrindeki yetersiz yağışlar, kuraklık, bilinçsiz ziraî sulama, buharlaşma kayıpları üzere birçok nedenle su düzeyi giderek düşen ve kıyılarında onlarca metre çekilme yaşanan Beyşehir Gölünde faaliyet gösteren tekneler de seferlerinde kahır yaşamaya başladı. Göl sularının sığlaşması nedeniyle sığ sularda beslenen su kuşlarının ve balıkçılların da akın ettiği gölde yaşanan son tablo görenleri hüzünlendirirken, yaşanan durum dronla havadan da görüntülendi.
Beyşehir Gölü ve Adaları isimli kitabın da muharriri olan Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Muşmal, Beyşehir Gölü’nün sularının son günlerde kıyıdan son derece çekildiğini vurgulayarak, “Kıyıdan neredeyse birtakım bölgelerde 100-150 metre geriye gerçek çekildiği görülüyor. Yalnızca çekilme değil, gölün yüzeyinde de, kenarlarda ve kıyılarda büyük otlanmanın meydana geldiği görülüyor. Birebir vakitte gölün ekolojik istikrarındaki bu değişimle, gölde yeni adacıkların, kara parçacıklarının meydana çıktığını da kıyıdan gözlemlemek mümkün” dedi.
Beyşehir Gölü’nün su düzeyleri ile ilgili tarihi kaynaklarda çok evvelden beri birtakım bilgilere ulaşmanın mümkün olduğunu, gölün durumu ile ilgili Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı periyotlarından itibaren kimi kayıtlara ulaşabildiklerinin altını çizen Prof. Dr. Muşmal, “Gölle ilgili 1905 yılından itibaren resmi kurumlar kanalıyla gölün düzeyi ile ilgili ölçümleri gözlemlemek mümkün. Biz olağan Beyşehir Gölü kıyısında yaşıyoruz. Beyşehir Gölünün etrafında yaşayan beşerler, yıllardır, asırlardır, bu gölün durumu ile ilgili müşahedeleri kendileri de yapabiliyor” sözlerine yer verdi. Beyşehir Gölünün meteorolojik bir döngüye sahip olduğunu, halk ortasında da bununla ilgili anlatımları bulmanın mümkün olduğunu aktaran Prof. Dr. Muşmal, gölün yıllar itibariyle vakit zaman geri çekilip vakit zaman da taşkın kotuna ulaşabildiğini vurguladı.
“En düşük düzeye ulaştı” uyarısı
Ancak, bilhassa 1927 yılından itibaren tarihi kaynaklarda yapılan ölçümlerle ortaya konulan bilgilerde de bunun görülebileceğini, 1993 yılına kadar süren çekilme evresinde gölün tarihteki ölçülebilen periyotta en düşük düzeye ulaştığının görüldüğüne dikkati çeken Muşmal, şöyle devam etti:
“Yani 1121 işletme berbatın altına biz 1120,85 santimetre ile hem o periyotta basında da gündem olmuş Beyşehir Gölünün çekildiğini görebiliyoruz. Artık ne yazık ki tarihi süreç içerisinde yapılan gözlemlerde Beyşehir Gölünün vakit zaman geri çekilip taşması ölçümlerinden günümüze gelindiğinde, 2013 yılından itibaren gölde yaşanan çekilmelerin artık doruğa ulaştığı görülüyor.”
“Gölün yüzeyinde, kıyılarda büyük otlanmalar oldu”
Prof. Dr. Muşmal, sadece çekilme değil, gölün yüzeyinde, kenarlarda ve kıyılarda büyük otlanmaların meydana geldiğinin görüldüğünü kaydederek, “Aynı vakitte gölün ekolojik istikrarındaki bu değişim, gölde yeni adacıkların, kara parçacıklarının meydana çıktığını da kıyıdan gözlemlemek mümkün. Beyşehir Gölünde bilhassa bizim de Beyşehir Gölü adalarında hayat isimli çalışmamızda da ortaya koyduğumuz üzere, bilim adamlarının, akademisyenlerin gölle ilgili çalışan farklı disiplinlerdeki bilim adamlarının yapmış olduğu çalışmalarda, coğrafyacıların, jeologların, fizikçilerin, biyologların gölün adaları ile ilgili dökümler yaptıklarını ve bununla ilgili bilgiler verdiklerini görüyoruz. Beyşehir Gölünün 30’un üzerinde adası bulunduğu kaynaklarda söz edilir. Gerçekten bugün, bizler de göl kıyısında bu adaların kıymetli bir kısmını gözlemlememiz mümkün. Beyşehir Gölündeki adaların sayılarının vakit zaman değişikliğe uğradığı görülüyor. Zira göl suyu çekildiğinde yeni adacıklar meydana çıkıyor. Günümüzde de göl o kadar bir çekilme gösterdi ki, artık kıyılarda yeni adalar, adacıklar, kara kesimleri çıkmaya başladı. Bununla birlikte birebir vakitte bilhassa balıkçılların suyun çekilmesiyle birlikte bir artış gösterdiği, kuş popülasyonunda bir artış yaşandığı görülüyor. Bu da aslında suyun çekilmesinin sonucunda balıkçılların sığ alanlarda daha kolay beslenebilmeleri ve ömürlerini devam ettirebilmelerine imkan veren bir oluşum olduğu için balıkçıllarda bu devirde popülasyonunda önemli artış gözlemlendi. Artık biz ne yazık ki, son yüzyılda, tarihi kayıtlara bakıldığında Beyşehir Gölünün en düşük düzeye ulaştığını söyleyebiliriz” halinde konuştu.
“Gölün kaynakları da kurudu, gölün tabanı balçıkla doldu”
Tarih boyunca yüz yıllık gözlemlerde, bilhassa 1905’ten itibaren günümüze kadar süren 120 yıllık müşahede sonucunda Beyşehir Gölünün işletme berbatın altında bir düzeye ulaştığının görüldüğüne işaret eden Muşmal, şunları kaydetti:
“Bunun olağan çeşitli sebepleri var, ne yazık ki meteorolojik döngülerin tesiri altında bulunan Beyşehir Gölü kuraklığın, yağış azlığının kilometrekareye, metrekareye düşen yağış ölçüsünün azalmasının elbette ki bir sonucu var. Lakin, bununla birlikte göle ulaşan kaynakların bir kısmının da kuruması ve kaynakların göle ulaşamaması çeşitli sebeplerle gölün beslenme kaynaklarının kuruduğunu da gösteriyor. Aslında vahim olan kısım ise Beyşehir Gölünün tabanının balçıkla dolu olması. Gölün tabanında bir dolma meydana geldiği için artık gölde kâfi su ölçüsü yok. Gölde artık kayıklar, tekneler işleyemez hale geldi. Bilhassa çarkları gölde yaşanan otlanma nedeniyle daima dolduğu için seferde zorluklar yaşanıyor. 50 metreye 100 metreye bir çarklarını temizlemek zorunda kalıyorlar. Büyük tekneler ise gölün kıyısına asla yanaşamıyor. Eski yıllarda Beyşehir Gölü geri çekiliyor lakin 5-6 yıl sonra çekildiği alana tekrar geliyordu. Ancak artık korkarım ki Beyşehir Gölü çekilmeye başladı, tahminen bir daha geri dönmeyecek. Beyşehir Gölünü büyük tehlikeler bekliyor. Bununla ilgili bilim adamlarının yapmış olduğu değerlendirmelerde Beyşehir Gölünün 2040’lı, 2050’li yıllarda büsbütün kuruma tehlikesi ile karşı karşıya olduğu ile ilgili yayımları görebiliyoruz. Ekolojik istikrara insan müdahalesinin başladığı tarihten itibaren gölde önemli meseleler ortaya çıkmış. Bununla ilgili olarak kısa vadede, orta vadede, uzun vadede hareket planları ortaya koyarak, Beyşehir Gölünün ekolojik istikrarının yine eski düzeye getirilmesi için çalışmalar yapılması gerekiyor. Bu manada da bilhassa bilim adamlarının ve devletimizin ilgili kurumlarının Beyşehir Gölünü masaya yatırarak meseleleri ile ilgili tahliller ve tahlil teklifleri ortaya koymaları ve kısa vadede müdahale etmeleri gerekiyor.”
Anlık Sivas Haber