Eskişehir’in gururu ve coğrafi işaret tescili almış eşsiz lezzeti Çi Börek ustası Necati Aslan, zaman zaman sosyal medyada ve çeşitli platformlarda dile getirilen olumsuz eleştirilerin, genellikle kalite ve standart eksikliğinden kaynaklandığını belirtti. Aslan, bu tür olumsuz yaklaşımların önüne geçebilmek adına, ürünün geleneksel ve kaliteli üretim standartlarına uygun olarak hazırlanmasıyla sağlanabileceğine vurgu yaptı. Ona göre, çi böreğe olan ön yargı, çoğu zaman kalifiyeli ve gönülden çalışan ustaların azlığı ve yapılan işe duyulan sevginin eksikliğiyle doğru orantılıdır.
Necati Aslan, özellikle kalitenin ancak deneyim ve sevgiyle birleştiğinde ortaya çıkabileceğini ifade ederek, “İşini sevgiyle yapmayan bir kişi, müşteriyi memnun edemez. Bu nedenle, sektördeki ustalık ve kaliteyi yakalayabilmek için tecrübe ve içtenlik şarttır,” dedi. Ayrıca, kalitesiz ürünlerin piyasaya sürülmesi ve bu nedenle oluşan olumsuz algının, çi böreğin geleneksel ve özgün yapısına zarar verdiğine dikkat çekti. “Eskiden büyüklerimizin yaptığı ekmeklerin, böreklerin ve diğer unlu mamullerin tadını başka yerde bulamıyoruz çünkü onlar işi sevgiyle yapar, gönülden hizmet ederdi. Günümüzde ise, bu sevgi ve ustalık eksikliği, ürünlerin kalitesini ve dolayısıyla tüketici memnuniyetini olumsuz etkiliyor,” diye ekledi.
Kalite ve Sevgiyle Üretim
“İşini sevgiyle yapmadığın zaman, müşteriyi memnun edemezsin.” Bu sözle, Aslan, işine içtenlikle bağlı ve sevgiyle çalışanların müşteriye daha kaliteli ve lezzetli ürünler sunabileceğine dikkat çekti. Ona göre, sektörde her işletme bu standarda ulaşamıyor çünkü kaliteli ürün üretebilmek için iyi eğitimli ve kalifiye elemanlar şart. “İşini iyi yapan ve deneyimli elemanlar, müşterinin memnuniyetini sağlar ve bu da işletmenin itibarını artırır,” dedi.
Necati Aslan, işletmelerin sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Müşteriye hem damak tadı hem de hijyen ve kalite açısından güven veren işletmeler, sektörde fark yaratır ve sürdürülebilir başarı sağlar,” ifadesini kullandı. Ayrıca, kaliteli ürün ve hizmet sunmanın müşterinin güvenini kazanmak ve sadakatini sağlamak açısından en önemli faktör olduğunu belirtti.
Kaliteli Çi Börek İçin Gerekenler
“İyi usta, iyi malzeme ve sevgi” ile hazırlanan ürünlerin, kalitenin temel taşları olduğunu anlatan Aslan, “Eskiden büyüklerimizin yaptığı ekmeklerin ve böreklerin tadını başka yerde bulamıyoruz çünkü onların işi sevgiyle, gönülden ve ustalıkla yapılırdı. Bir işi layıkıyla yapmazsan, başarı ve müşteri memnuniyeti bekleyemezsin,” şeklinde konuştu. Kaliteli ürünler için, sadece ustalık değil, doğru malzeme seçiminin de büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.
Necati Aslan, el alışkanlığının ve ustalığın, yıllar süren pratik ve deneyimle kazanıldığını ifade ederek, “El alışkanlığı olmadan ustalık kazanmak mümkün değil. Bu nedenle, yeni nesil ustaların eğitimine ve tecrübe kazanmasına büyük önem verilmelidir,” dedi.
Ustalık Belgesi ve Denetim Süreci
Ustalık belgesi ve denetimlerin, sektörün kalitesini ve standardını korumak adına büyük önem taşıdığını belirten Aslan, “Ancak maalesef, ustalık belgesi denetimlerinin düzenli ve sık yapılmaması, sektörün kalitesini olumsuz etkiliyor. Herkes bu işi yapabiliyor, çünkü denetim eksikliği ve belgelendirme yetersizliği var,” dedi. Çi böreğin coğrafi işaret almış bir ürün olması nedeniyle, standartlara uygun üretim ve denetimlerin sürekli ve düzenli yapılması gerektiğini belirtti.
Eskişehir Ticaret Odası tarafından belirlenen ve yılda en az bir kez gerçekleştirilen denetimlerin, ürünün kaliteli ve standartlara uygun olup olmadığını kontrol ettiğine işaret eden Aslan, “Şikayetler veya gerek görülen durumlarda ise, denetimler daha sık yapılabilir ve ürünlerin güvenliği sağlanmalıdır,” diye ekledi.
Müşteri ve Sektördeki Önemi
“Müşteri bizim en büyük reklamımızdır.” diyen Necati Aslan, müşteri memnuniyetinin, sektörün sürdürülebilirliği ve büyümesi için en temel faktör olduğunu vurguladı. Ona göre, müşteriye kaliteli ve hijyenik ürünler sunulduğunda, bu güven ve memnuniyet, doğal olarak ağızdan ağıza yayılır ve işletmenin tanınırlığını artırır. “Güzel ürünler ve iyi hizmet, en iyi reklamdır ve kartopu gibi büyür,” şeklinde sözlerini tamamladı.
Çi Börek’in Tanımı ve Özellikleri
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2012 yılında tescillenmiş olan Çi Börek‘in tanımı ve ayırt edici özellikleri oldukça detaylıdır. Bu lezzet, un, su ve tuzdan oluşan hamurun dinlendirilip, açıldıktan sonra iç malzeme ile doldurulup kızgın yağda kızartılmasıyla hazırlanır. Hamur oranında %70 böreklik ve %30 ekmeklik un kullanılır. Hamur, yaklaşık 20 cm çapında ve 1 mm kalınlığında açılır, iç malzeme ise 5 kg kıyma, 2000 gram haşlanmış soğan, 5 tatlı kaşığı karabiber ve tuz ile hazırlanır. Her bir yufka yaklaşık 25 gram iç malzeme konularak, yarım ay şeklinde kapatılır ve kızgın yağda 25-30 saniye kadar kızartılır. Servis sırasında, çatal-bıçak kullanılmadan, elle yenir ve genellikle porsiyonlar halinde sunulur.
Ürünün özellikleri arasında, geleneksel yöntemle ve özenle hazırlanması, hijyen ve kalite standartlarına uygunluğu ve özgün şekli ile ayırt edilmesi yer alır. Ayrıca, geleneksel lezzeti ve kullanım kolaylığı ile tüketici favorisi olmaya devam etmektedir.
Denetim ve Görevli Kurumlar
Coğrafi İşaret Sicil Belgesi kapsamında, denetleme görevi Eskişehir Ticaret Odası koordinatörlüğünde yürütülmektedir. Bu kapsamda, odanın belirleyeceği bir uzman ve İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden uzman olmak üzere toplam üç kişilik bir denetim komisyonu, yılda en az bir kez üretim yerlerini denetler. Ayrıca, şikayet veya gereklilik halinde, denetimler daha sık yapılabilir. Bu denetimlerde, ürünlerin standartlara uygunluğu, hijyen ve kalite gözden geçirilir ve raporlanır. Bu sayede, hem tüketicilerin güveni sağlanır hem de geleneksel lezzetin korunması amaçlanır.
