Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Filistin sıkıntısında, Gazze probleminde artık kelamın bittiği yerdeyiz. Yani insanlığın sınavı külliyen kaybettiği bir noktadayız. Bütün dışişleri bakanları bunun farkındalar. Artık diplomasinin araçlarını kullanarak geleceğimiz noktanın sonuna ulaşmış durumdayız. Artık bundan sonra daha farklı aksiyonların, önlemlerin alınması, milletlerarası toplumun, sistemin demiyorum, toplumun daha fazla bir tepki göstermesi gerekiyor” dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin davetiyle düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 21. Harikulâde Dışişleri Bakanları Kurulu Toplantısı sonrasında açıklamalarda bulundu. Bakan Fidan, “İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları Konseyi dönem başkanı sıfatıyla Gazze’deki artık dayanılmaz boyuta ulaşan açlık nedeniyle kurulu harikulâde toplantıya çağırdık. Ve rekor bir iştirakle da toplantımızı gerçekleştirdik. Sahiden hem buradaki iştirakçilerin kapalı oturumda yaptığı beyanlar, daha sonra ikili görüşmelerde ele alınan mevzular aslında Gazze problemini özelde, genelde de Filistin sorununu çözmede İslam ülkelerinin kararlılığını, fikir birliğini, güç birliğini daha da ileri taşıma noktasında kıymetli bir basamak oldu” dedi.
“BM Yüksek Seviyeli Toplantı haftasına buradan çıkardığımız tek yürek, tek sesle gideceğiz”
Toplantı sayesinde İslam dünyasının Filistin konusunda birlik tesis ettiğini vurgulayan Fidan, “Özellikle bu toplantının New York’tan evvel düzenlenmesini hedefliyorduk. Zira New York’taki milletlerarası, herkesin katıldığı Genel Konsey haftasına giderken İslam ülkelerinin tek ses olarak, tek fikir olarak, tek yumruk olarak Filistin sorununda durum alması, ortalarındaki fikir ayrılıklarını izale etmeleri, tek görüş oluşturmaları ve memleketler arası topluma bu davanın taşıyıcısı olarak da yeni teklifleri sunması bizim için değerliydi. Alışılmış milletlerarası diplomasinin inceliklerini içeren hususlar bunlar. Retorikle ilgili mevzular var. Memleketler arası toplumun atacağı yeni adımlar, atabileceği adımlar, ülkelerin nereye kadar neyi zorlayabilecekleri sıkıntısı kıymetli. Artık bu bizim kapalı oturumda bugün çok ayrıntılı tartıştığımız ve nihayetinde sahiden muhtevası çok yüksek, tesiri de inşallah yüksek olacak bir karar kabul edildi bütün ülkeler tarafından. Bu kararın hazırlanmasında da ağır emek harcandı. Bilhassa bakanlıktan arkadaşlarımız sağ olsunlar bu hususta çok önemli bir emek harcadılar lakin şükür, Türkiye’nin ortaya koyduğu perspektif kendi müttefikleriyle bir arada burada genel kabul gördü. Ve biz şu anda inşallah Birleşmiş Milletler yüksek seviyeli toplantı haftasına buradan çıkardığımız tek yürek, tek sesle gideceğiz” dedi.
“İnsanlığın sınavı külliyen kaybettiği bir noktadayız”
Gazze Şeridi’nde artık diplomasinin bir tahlil olmaktan çıktığını vurgulayan Fidan, “Artık kelamın bittiği yerdeyiz. Filistin probleminde, Gazze meselesinde. Yani insanlığın sınavı büsbütün kaybettiği bir noktadayız. Bütün dışişleri bakanları bunun farkındalar. Artık diplomasinin araçlarını kullanarak geleceğimiz noktanın sonuna ulaşmış durumdayız. Artık bundan sonra daha farklı aksiyonların, önlemlerin alınması, memleketler arası toplumun, sistemin demiyorum, toplumun daha fazla bir tepki göstermesi gerekiyor. Zira sistem burada külliyen iflas etmiş durumda, mevzu Filistin olunca, mevzu Gazze olunca. Elbet Gazze sorunundaki acıyı durdurmanın en kestirme yolu şu etapta, devam eden müzakere süreçlerinden bir sonuç çıkması. Ama burada da optimist olmak istemekle birlikte baktığınız vakit Netanyahu’nun mevcut siyasetlerine aslında rastgele bir mutabakatla hiçbir ilgisi olmadığını görüyoruz. Külliyen vakit kazanma ve askeri gündemini, politikalarını ilerletme üzerine kurulu bir strateji var. İslam dünyasının zati büyük bir çoğunluğunun İsrail’le bağı yok. Tanımıyorlar. Ticareti zati 1-2 ülke dışında kimsenin yok. Bu türlü bir denklemde buradan çıkan sesin bizim için, bizim toplumlarımız için, İslam toplumları için çok büyük bir manası varken aslında pratikte tesir oluşturmada biraz yetersiz kalabiliyor. Hasebiyle İsrail’i daha çok ticari olarak, siyasi olarak, askeri olarak destekleyen ülkelerin bu noktada aslında İsrail’e hal koyması pratikte İsrail’e daha büyük bir fren olacak bir düzenek. Hasebiyle İsrail’i destekleyen ülkelerle olan bağlantılarını kullanarak aslında bir strateji geliştirilmesi, bunun üzerinden baskı üretilmesi problemini gündemde tutuyoruz. Bu bizim için kıymetli bir strateji. Zira masa etrafındaki 57 ülkeden birçoğunun hem Batı’yla hem ABD’yle çok önemli ekonomik, siyasi, güvenlik alakaları var. Bu bağların aslında bir noktada artık İsrail’i frenleme için kullanılması elzem. Bu noktada çeşitli fikirler var. Onları da kendi ortamızda tartıştık” dedi.
“İsrail, iki devletli tahlil fikrini öldürme konusunda adımlar atıyor”
BM’nin Gazze’de kıtlık olduğunu duyurması, ateşkes gayretleri ve BM’de Filistin’i tanıyacağını açıklayan ülkelerin olduğu bir denklemde ilerideki sürecin nasıl okunabileceği sorusu üzerine Fidan, “Filistin probleminde bir karşıt orantıyla karşı karşıyayız. O da farklı bir durum. Artık doğal ortaya koyduğumuz diplomatik gayret, bilhassa İslam İşbirliği Teşkilatı-Arap Ligi ortak kümesinin, temas kümesinin, Türkiye’nin içinde bulunduğu yedi ülkenin yaptığı çalışmaların memleketler arası arenada Filistin’deki devletin tanınma süreciyle ilgili retoriği bilhassa domine etmesi, ona yol göstermesi değerli oldu. Artık Filistin’in devlet olarak tanınması, Gazze’deki soykırıma devam edilmesi, bu türlü bir aksi orantı ve giderek Gazze’nin artık insansızlaştırma siyasetine husus olması alışılmış ki büyük bir tezat temel prestijiyle. Bir taraftan Filistin’i devlet olarak tanıyorsunuz, başka taraftan Filistin Devleti’nin asli ögesi olan insan ögesinin yok olmasına en azından bir modülünde Gazze’de göz yumuyorsunuz. Yani burada bir tezat var. Artık birinci amacımızı biz başardık. Birinci amacımız Filistin’in devletleşmesi sorunuydu; tanınması sorunu. Neden değerliydi? 7 Ekim’de bu birinci savaş başladığında biz dedik ki Filistin işgali devam ettiği sürece, İsrail zulmü devam ettiği sürece, Filistinliler onurlu, bütünlüğü olan, hâkim bir devlet sahibi olmadığı sürece Orta Doğu’daki bu ne birinci savaş olacak ne son savaş olacak. Hatta bu savaşın yayılma riski var. Münasebetiyle bir taraftan Gazze’deki savaşı durdurmaya ağırlaşırken çabucak gündeme iki devletli tahlil teklifinin bir an evvel raftan indirilerek gerçekte hayata geçmesi konusunda önemli bir atılım yapmayı getirdik. Artık bu bizim ortaya koyduğumuz strateji, öbür ülkeler tarafından da büyük oranda benimsendi. Zira bu kalıcı tahlil. Kalıcı tahlili gündemde tutmanız gerekiyor. Var olan krizi Gazze’de sönümlendirmeye çalışırken kalıcı tahlili hayata geçirmeniz gerekiyor. Bu aslında milletlerarası toplumun da birinci başta bilhassa Batı’nın biraz direndiği, daha sonra da diğer yol görmediği, kabullendiği bir sistem oldu. Ve şu anda o noktaya geldik. Lakin burada şunu görüyoruz. Memleketler arası toplum İslam İşbirliği Teşkilatı’nın yaptığı öncülükle burada uzaklık kat ederken, İsrail de diğer bir hesap yapıp iki devletli tahlil fikrini öldürme konusunda adımlar atıyor. Artık memleketler arası toplum artık burada kendi iktidarlarına bu noktada, bilhassa Batı’da bedel ödetiyor. Batı’da birçok ülke kendi toplumlarının kamuoyu baskısından hareketle Filistin’i tanıma noktasında adım atıyorlar. Hiç kimse artık bu tarihi katliamın, soykırımın bir kesimi olmak istemiyor. Lakin maalesef kimi ülkeler için geç. Onlar Musevilere soykırım yapılırken de tarihin yanlış tarafındaydılar. Filistinlilere soykırım yapılırken de tarihin yanlış tarafındaydılar. Bunlar aslında şuurlu haller, yani burada hiçbir biçimde hafifletici mazeretleri de yok. Bizim medeniyetimiz, bizim tarihimiz, çok şükür o noktada biz faile yahut kurbana değil, hareketin kendisine bakıyoruz. Yani bir zulüm kime yapılırsa yapılsın zulümdür. Kim yaparsa yapsın tekrar zulümdür. Yani o, bu, oburu değişmez” dedi.
Toplantı marjında ikili görüşmeler gerçekleştirildi
Toplantı marjında gerçekleştirdiği ikili görüşmelere ait bir soru alan Fidan, “Mısır’la, Irak’la, Suriye ve İran’la değerli gündemlerimiz var biliyorsunuz. Afrika’yla da değerli gündemimiz var. Gambiya 90’lı yılların başından itibaren Türkiye’nin askeri, ekonomik, teknik işbirliği alanında ağır yatırım yaptığı bir ülke. Cibuti’yle yürüyen hoş bağlarımız var. Bunlar Afrika’yla ilgili bahisler. İran’la olağan şu anda devam eden nükleer müzakereler ve savaş sonrası periyoda ait genel değerlendirmeler yaptık. İran’ın Avrupa’yla yürüttüğü bir yol var, nükleer müzakerelerle ilgili. Bir de ABD’ye ilgili şu anda askıda kalmış müzakereler. Geçtiğimiz günlerde ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’yla bir görüşme yapmıştık, biliyorsunuz, orada bu mevzuyu da tartışmıştık. Oradan gelen birtakım yorumlar ışığında bu yeni gündemi bir kıymetlendirme imkanımız oldu. Irak’ta biliyorsunuz ekim ayı içerisinde seçimler var, seçimlerden evvel aslında Sayın Sudani döneminde başlatılan ikili işbirliğine ait değerli mevzular var. Su alanında işbirliği, kalkınma yolu sıkıntısı, terörle uğraş, güç işbirliği, birçok hususta iş adamlarının ortaya koydukları projeler ve aslında çok dinamik bir gündem var. Yani hem heyecanlı gündem hem de sıkıntılı alanlar var, başta terörle çaba olmak üzere. Ve yeni Türkiye’deki devam eden terörsüz Türkiye süreci, onların tesiri, beklenen mevzular. Bu kapsamlı bahisleri ele alma imkanımız oldu. Mısır’la Gazze problemi, Gazze’de yapılacak mümkün yardım, işte bir mutabakat olursa ondan sonra gündem nasıl olacak. Bu bölgesel güvenliğe mevcut son iki yılın ışığında yeni bir perspektif nasıl getirebiliriz, nasıl bakabiliriz? Yani bölgenin sorumlu ve kadim ülkeleri olarak onu doğal ele aldık. Bunlar en önemli hususlardı. Öteki taraftan Libya’da, Akdeniz’de, Afrika’da nasıl işbirliği yapabiliriz, görüşlerimiz nerede? Sudan sorunu var biliyorsunuz. Somali, Etiyopya mevzuları, onların da yakından takip ettiği bahisler, onları yakından görüştük. Suriye konusunda yani Suriye Dışişleri Bakanı kardeşimizle sık görüşüyoruz. Onun Paris’te yaptığı görüşmeler vardı, kamuoyuna da yansıyan, onların üzerinden biraz geçtik. Bir Yunanistan ziyareti vardı. Sonra iki ülke ortasında şu anda devam eden birtakım hususlar var. İçerideki biraz sorunlu alanlar nasıl gidiyor, biz nasıl görüyoruz, neler yapabiliriz, onları kıymetlendirme imkanımız oldu. Olağan ki Suriye’nin toprak bütünlüğüne, egemenliğine, güvenliğine olan bağlılığımızı bir kere daha teyit ettik. Lakin 8 Aralık’tan çabucak sonra da söylemiştik; Suriye’de bir devir bitti, bir devir başladı lakin daha kolay bir devir başlamadı. Meydan okuması çok daha yüksek, problemli alanları çok daha barizleşmiş, net bir devir başladı. Burada Türkiye’nin sorumluluğu yüksek alışılmış ki. Bölge ülkeleriyle bir arada el ele verip başta İsrail taarruzları karşısında ülkenin toprak bütünlüğünü korumak üzere birçok bahiste işbirliği yapılması gerekiyor. İçeride de memleketler arası birtakım aktörlerin gayesine, emeline hizmet edecek çeşitli kümelerin olduğunu da biliyoruz. Bunları düzgün yönetmek gerekiyor. Öteki taraftan da ülkenin çok önemli yatırıma gereksinimi var, kamu kapasitesinin ilerletilmesine gereksinimi var, altyapının geliştirilmesine gereksinimi var. Fakat bunlar vakit alacak. Değerli olan bütün bunları yapabileceğimiz siyasal ortamın, güvenlik ortamının tesis edilmesi. Bazen süratli sarfiyat, bazen yavaş sarfiyat lakin sarfiyat. Lakin siyasal ve güvenlik ortamı tesis edilmediği vakit burada bir tereddüt hasıl olduğu vakit, sorun hasıl olduğu vakit saydığım öbür alanlarda da bir gelişme olmuyor. Hasebiyle biz bunun çok önemli formda şuurundayız. Bu mevzudaki adımları nasıl atıyoruz bölge ülkeleriyle, onu da konuştuk” dedi.
Anlık Sivas Haber
