İzmir’in Gediz Deltasında yaşayan balık ve kuş çeşitleri açısından büyük bir ehemmiyete sahip flamingolar Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) ile Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü iş birliğiyle yürütülen ve Global Etraf Fonu (GEF) tarafından finanse edilen “Gediz Irmağı Havzasında Sürdürülebilir ve Entegre Su Kaynakları İdaresi Projesi” kapsamında halkalandı. Deltadaki sulak alanların ekolojik sıhhatinin göstergesi olarak hem de bölgenin biyoçeşitliliğine katkıları açısından merkezi bir rol oynayan flamingolar takip edilerek değerli datalar sağlayacak.
Murat Dağından doğan Gediz Nehri’nin İzmir’e döküldüğü delta bir çok çeşide mesken sahipliği yapıyor. Türkiye’nin biyolojik çeşitlilik açısından en güçlü ve ekolojik açıdan en hassas alanlarından biri olan Gediz Deltası, sahip olduğu sulak alan ekosistemleriyle ulusal ve memleketler arası seviyede kıymetli bir tabiat müdafaa alanı özelliği taşıyor. Bir çok kuş cinsinin barındığı bölgede bilhassa flamingolar, hem deltadaki sulak alanların ekolojik sıhhatinin göstergesi olarak hem de bölgenin biyoçeşitliliğine katkıları açısından merkezi bir rol oynuyor. Flamingo halkalama faaliyetleri sayesinde göç rotaları, üreme muvaffakiyetleri ve popülasyon dinamiklerinin takibi açısından bilimsel bilgi sağırken doğal kaynak idaresi kararlarında temel destek oluşturuyor.
Flamingoların Türkiye’deki iki üreme alanından biri olan Gediz Deltası’nda 2012’de oluşturulan 6,5 dönümlük yapay kuluçka adasında her yıl binlerce yavru doğuyor. FAO ile Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü iş birliğiyle yürütülen ve GEF tarafından finanse edilen “Gediz Irmağı Havzasında Sürdürülebilir ve Entegre Su Kaynakları İdaresi Projesi” kapsamında 650 yavru flamingo halkalandı.
Halkalama faaliyeti öncesi projeye kıymetli katkılar sağlayan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi, Biyoloji Kısmı, Zooloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Arzu Gürsoy Ergen, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Luc Ortaç Onmuş, tarafından faaliyete katılacak biyolog ve veterinerlerden oluşan iştirakçilere flamingoların davranışları ve dikkat edilmesi gereken mevzular hakkında eğitimler verildi.
Halkalama faaliyetinde bulunacak gruplar sabah gün doğumundan evvelki karanlık saatlerde suya girerek yavru flamingoları bir ortaya topladı. Bir ortaya toplanan yavru flamingolar “kışkışlama” ismi verilen bir sistemle kuluçka adasındaki özel bir alana getirildi. Burada toplanan yavru flamingolar halkalandıktan sonra parazitleri denetim edildi, tartılarak tekrar tabiata salındı.
Flamingo halkalama çalışmasına katılan Ayşe Işık Akgün, “Bu benim 3. flamingo halkalama çalışmam. Birinci katıldığımda bir istekli olarak buradaydım. 2 yıldır da metal halka takıyorum flamingolara. Halkacı olarak çalışmada yer alıyorum. Çok keyifli bir çalışma. Burada olmaktan memnunum. Grup çalışması yapmak çok hoş oluyor” dedi.
Proje yürütücülerinden FAO Türkiye Temsilcisi Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, “Şu anda Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Tabiat Müdafaa Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve FAO olarak Gediz Deltası’nın korunmasına biyolojik çeşitliliğinin faal bir halde idaresine ait bir proje yönetiyoruz. Bu proje çerçevesinde de aslında şu anda flamingo halkalama aktifliğini tamamladık. Çok özel bir etkinlikti. Flamingoların doğal ömür alanlarını gördük lakin en değerlisi bu projede bu ada tekrar güzelleştirilecek, restore edilecek. Şu anda biliyorsunuz ki iklim çeşitliliğinin tesiri devam ediyor. Sıcaklıklar arttı. Bir taraftan su ile ilgili zahmetler artıyor. Sulak alanların giderek daha fazla hayatımızdaki kıymeti artıyor. Aslında sulak alanları muhafazamız gerekiyor. Onların yalnızca bizler için değil tüm doğal tabiattaki canlılar için değerli bir hayat alanı olduğunu bilmemiz gerekiyor. Bu nedenle de işte flamingoların da doğal hayat alanı olan bu adanın onarımı ve gerisinden da her sene tekrar eden ya da iki senede bir tekrar eden işte bu flamingo aktifliğinin devam edebilmesi ismine projedeki faaliyetimizi gerçekleştirmiş olduk” tabirlerini kullandı.
Gediz Deltasının korunması için çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Su İdaresi Genel Müdürü Arife Sever, “Gediz Havzası sürdürülebilir ve entegre su kaynakları idaresi projemiz kapsamında bugün sabahın erken saatlerinde flamingolarımızla buluştuk. Onlarla tanıştık. Zira Gediz Irmağı, Murat Dağı’ndan doğuyor, Uşak, Manisa bereketli topraklarıyla buluştuktan sonra buraya da hayat veriyor. Münasebetiyle hayatın bulduğu yer aldığı bu alanda şu anda bu adada doğan flamingolarımıza halkalama yapıyoruz. Bu flamingolarımız buradan tahminen İtalya’ya gidecek, İspanya’ya gidecek, Akdeniz bölgesinde birçok alana bizden selam götürecek. Su idaresinin temelinde her vakit söylediğimiz üzere tüm canlıların muhtaçlık oldukları kalite ve ölçüdeki suyu muhtaçlık duydukları vakitte yeteri ölçüde verebilmek bilimidir, zanaatıdır. Her su kaynağının bir ekolojik yapısı var. Münasebetiyle biz o ekoloji yapıya uygun güzel su durumuna ulaşmaya çalışıyoruz. O ekolojik yapıyı bugün burada değerlendirdik” diye konuştu.
“Bugün bu adada 16 bin çift flamingo ürüyor”
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Luc Ortaç Onmuş, “Bugün burada İzmir’de Gediz Deltasında İzmir Kuş Cennetinde flamingo halkalaması yapıyoruz. Bulunduğumuz yer bu gördüğünüz yer flamingo adası. Burası 6 bin 400 metrekarelik bir ada. Geçmişte 20 yıl kadar evvel burada doğal bir ada vardı. Ama rüzgâr ve dalga erozyonuyla yok oldu. 2010’ların başında İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Ulusal Parkların ortaklaşa çalışması, Ege Üniversitesi’nin teknik takviyesiyle bu ada restore edildi. Bugün bu adada 16 bin çift flamingo ürüyor. Biz bugün bu adaya sabah saat 4’te başlayarak yaklaşık 100 kadar istekli ile flamingoları bir çevrik ismini verdiğimiz yapı içerisine sürdük. Büsbütün inançlı bir biçimde. Artık onların halkalamalarını yapıyoruz. Bırakıyoruz” dedi.
“Türkiye ve Akdeniz’deki balıkçılık için flamingoların korunması gerekiyor”
Flamingoların varlığının Türkiye ve Akdeniz bölgesindeki balıkçılık faaliyetleri için büyük bir kıymete sahip olduğunu söyleyen Doç. Dr. Onmuş, “Neden flamingo halkalıyoruz? Neden bu türlü bir şeye gereksinimimiz var. Flamingo ile yediğimiz balık ortasında çok kritik bir alaka var. Flamingonun besini artemia denen küçük bir su omurgasız canlı. Ancak bu sucul omurgasız canlının mikroskobik formu birebir vakitte balık yemi. Flamingo erişkin artemiayı tüketirken artemiaların hayatta kalmalarını sağlayan bir üreme döngüsü içerisine girmesine yol açıyor. Yumurtaları artemia yumurtaları Flamingonun sindirim sisteminden geçtiğinde, suya geri döndüğünde yumurtalar çatlayabiliyor ve tekrar üremeye başlıyor. Yumurtadan birinci çıkan larvalar balık larvalarını hayatta tutuyor. Hasebiyle flamingoyu korumak için yaptığımız bu çalışma tıpkı vakitte Türkiye’deki balıkçılığı tüm Akdeniz’deki balıkçılığı korumak için de. Zira tüm Akdeniz’deki flamingoların İspanya, Fransa, Kuzey Afrika dahil olmak üzere tüm flamingoların yüzde 50’si şu an burada. Bugün yaptığımız çalışma balıkçılığı, su kaynaklarını, biyoçeşitliliği korumak için yapılan bir çalışma ve şu an burada 100 kadar tabiat muhafaza gönüllüsü var” diye konuştu.
Anlık Sivas Haber
