Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansı’na ilişkin Sentinel-2 uydularından elde ettikleri bilgilerle yaptıkları tahlillerde, Türkiye’nin büyük kısmında bitki örtüsünün su içeriğini kaybettiğini belirterek, “Artık bir damla tatlı suyun bile değeri çok büyük” dedi.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, yaptığı açıklamada ülkenin önemli bir kuraklıkla karşı karşıya olduğunu belirterek, “Oldukça kurak bir yaz dönemi geçiriyoruz tüm ülke genelinde, yağışlar bu sene çok az oldu” dedi.
Prof. Dr. Kutoğlu, çevredeki değişimlere dikkat çekerek, “Çevremize de baktığımız vakit bitkilerde bunun tesirlerini görüyoruz. Peyzaj alanlarında kurumalar var, ağaçlarda kurumalar var, yapraklarda kurumalar var. Biz bunun ülke genelindeki tesirini görebilmek için, ülkenin tamamında ne olmuş ne bitmiş bunu görebilmek için Avrupa Uzay Ajansının Sentinel-2 uyduları var. Bunlar 5 günde bir tıpkı bölgeyi tekrar ziyaret ediyorlar” tabirlerini kullandı.
“Harita, bitkilerin ağır kuraklık nedeniyle su gerilimine girdiğini gösteriyor”
Haziran ve Ağustos aylarına ilişkin bilgilerle yaptıkları çalışmayı aktaran Kutoğlu, şunları söyledi:
“Haziran ayındaki uydu bilgileriyle Ağustos ayındaki uydu datalarını sınıflandırdık. Bunları başka farklı değerlendirdik. Türkiye’nin tamamı için bitki örtüsündeki değişim haritasını ortaya çıkarttık. Bunun için bitkilerdeki sıvı içeriğini, su içeriğini görebilmek için en uygun bantlar yakın kızılötesi ve kısa dalga kızılötesi bantları. Bu bantları kullanarak Haziran ayı için ve Ağustos ayı için su içerisindeki değişimi görmek idi. Elde ettiğimiz manzaraları su içeriğine nazaran sınıflandırdığımızda ekranda gördüğümüz tablo karşımıza çıktı. Buradaki haritada beyaz alanlar, Haziran ayı ile Ağustos ayı ortasında rastgele bir değişim olmayan yani bitki örtüsünde yahut bitkilerdeki su içeriğinde rastgele bir değişim olmayan nötr alanları gösteriyor. Lakin beyazdan kırmızıya yanlışsız pembe ve kırmızıya yanlışsız giden renkler bitkilerde ve tabanda ve bitki örtüsünde önemli bir azalmaya, bitkilerin su içeriğinde önemli bir azalmaya işaret ediyor. Yani bitkilerin su gerilimine, ağır kuraklık nedeniyle su gerilimine girdiğini bize gösteriyor. Alışılmış en üst düzeyde kırmızı, koyu kırmızı renkler yangın nedeniyle su içeriğinin büsbütün ortadan kalktığı, bitki içeriğinin büsbütün ortadan kalktığı yerleri gösteriyor.”
“Ülke genelinde önemli bir kuraklık kelam konusu”
Geçtiğimiz aylarda yaşanan yangınlara işaret eden Kutoğlu, “Geçtiğimiz aylar içerisinde biliyorsunuz İzmir bölgesinde, Çeşme’de ve Seferihisar’da önemli yangınlar olmuştur. Orada alışılmış bitki örtüsü ve su içeriği büsbütün ortadan kalktığı için bunları koyu kırmızı görüyoruz. Tekrar Çanakkale’de, İzmit’te yanan bölgeleri koyu kırmızı olarak görüyoruz fakat öteki bölgeler Türkiye’nin tamamına baktığınızda pembe, kızıla çalan renkler var. Yani ülke genelinde önemli bir kuraklık kelam konusu. Bitkilerde bu kuraklık nedeniyle su içeriğini kaybetmişler. Yani su gerilimine girmişler. Haritada yeşil alanlar var. Bitkilerin Haziran’dan Ağustos ayına yeşerdiğini, uzunluklarının uzadığını, su içeriklerinin arttığını görüyoruz. Bunlar tarım alanları da olabilir yahut su kenarlarındaki zaten gelişen mera alanları da olabilir. Kimi alanlarımızda da lakin az sayıda da olsa kimi bölgelerde bitkilerin uzunluk attığını ya da su içeriğinin arttığını görüyoruz. Onlar sağlıklı büyümelerini görüyoruz. O bölgelerde bitkiler sağlıklı gelişimlerini sürdürmüştür” diye konuştu.
“İnsanın ulaşabildiği karayolu kenarlarında yangınlar daha sık oluyor”
Kuraklığın yangın riskini artırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Kutoğlu, önceki çalışmalarına da atıfta bulunarak şu tabirleri kullandı:
“Yangınlara kuraklığa tesirinden çok kuraklığın yangınların artmasında tesiri kelam konusu. Bizim geçtiğimiz yıllarda Orman Bölge Müdürlüğü’nde çalışan Mercan Hacısalihoğlu isimli öğrencimizle yapmış olduğumuz bir test çalışması vardı. Orada tespitimiz şuydu: Orman yangınlarının yüzde 85-90’ı insanların ulaşabildiği karayolları kenarlarında olabiliyor. Ortaya çıktığını tespit etmiştik. Doğal bu şu manaya geliyor. Bu türlü bir kuraklıkta, bitkilerin susuzluk çektiği bir ortamda, siz aracınıza giderken camdan bir sigara izmariti bile atsanız ya da bir kibrit çöpü bile atsanız ormanlar yanabilecek noktada kurak bir dönem geçiriyoruz. Yeniden o çalışmada yaptığımız tespitlerde orman köylerinin bulunduğu yerlerde yangın daha az çıkıyor. Zira orman köylüsü bölgesini koruyor. Lakin insanın ulaşabildiği karayolu kenarlarında yangınlar daha sık oluyor. İnsanın erişemediği yerlerde yangınların çok az çıktığını görüyoruz.”
“Artık bir damla tatlı suyun bile değeri çok büyük”
İklim değişikliğinin artık göz arkası edilemeyecek boyutlara ulaştığını vurgulayan Kutoğlu, ferdi ve kurumsal önlemlerin kaçınılmaz hale geldiğini söyledi:
“Son olarak hepimizin bu iklim değişikliğinin farkında olmamız lazım. Tatlı suların giderek azaldığının farkında olmamız lazım. O yüzden hepimiz kendimiz ferdi tedbirlerimizi almamız gerekiyor fakat yeniden olağan ki hem merkezi yönetimlere hem de mahallî idarelere misyonlar düşüyor. Merkezi yönetimler ülke geneli için bir grup kanun düzenlemeleri yapmaları lazım. Belediyeler de yeniden iklim değişikliğine çaba edecek imar kararları almaları gerekiyor. Örneğin su kasveti çekilmeye başlayan yerlerde yapılması gereken şeyler şunlar. Bir sefer imar ruhsatı verirken yağmur hasadını, yağmur depolama sistemlerini mecburî tutabilirsiniz. Yeşil çatı uygulamalarını zarurî tutabilirsiniz. Beton alanları daha az tutabilirsiniz. Toprak su geçirgenliği olan peyzaj düzenlemeleri yapılabilir. Peyzaj düzenlemelerinde çok daha az su isteyen peyzaj düzenlemeleri yapılabilir. Çok su isteyen peyzaj düzenlemelerine, az su isteyen peyzaj düzenlemelerinden bahsediyorum. Yeniden ziraî alanlarda kuraklığın yüksek olduğu alanlarda yüksek su isteyen bitkiler yerine az su isteyen tarım eserlerine geçiş yapılabilir. Bununla ilgili siyasetler geliştirmek lazım. Bu noktada hem kanun yapıcılara, hem lokal idarelere ancak alışılmış ki biz insanlara da bunun farkında olarak uymamız, bizim de kendi uygulamalarımızı geliştirmemiz gerekiyor. Beton alanların üzerinde yeşil örtülerle kapatabiliriz, peyzaj düzenlemeleriyle kapatabiliriz ki kuraklık tesirlerini azaltabilelim. Artık bir damla suyun, tatlı suyun bile değeri çok büyük.”
Anlık Sivas Haber
