Sanal kumar bağımlılığı, teknolojinin gelişmesiyle birlikte giderek artan bir halk sıhhati meselesine dönüşüyor. Online bahis, slot makineleri ve canlı casinolar sadece maddi çöküşe değil, ağır ruhsal sıkıntılara, intihar niyetlerine ve aile içi yıkımlara yol açıyor.
Prof. Dr. Kültegin Ögel, sanal ortamda oynanan kumar ve bahis oyunlarının sadece eğlencelik bir aktivite değil, önemli bir bağımlılık riski taşıdığını belirterek, “Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) bilgilerine nazaran, son bir yıl içinde dünya genelinde yetişkinlerin yüzde 46,2’si ve ergenlerin yüzde 17,9’u en az bir defa kumar oynadı. Yetişkinlerde kumar bağımlılığı oranı ise yüzde 0,1 ile yüzde 5,8 ortasında değişiyor. Çevrim içi casinolar, slot makineleri ve taşınabilir uygulamalar aracılığıyla oynanan sanal bahisler, denetimsizce artıyor. Kumarın ruhsal tesirleri, yalnızca kayıplarla sonlu değil. Kumar bağımlılarının yüzde 50’sinden fazlası hayatlarının bir devrinde intiharı düşünüyor. Bu bireylerin yüzde 17-20’si intihar teşebbüsünde bulunmuş durumda. Bu oran, genel toplumda görülen intihar teşebbüs oranının 5-10 katı” dedi.
Bağımlılıkla birlikte bireyde denetim kaybı, toplumsal izolasyon, finansal çöküş, depresyon ve suçluluk hislerinin geliştiğini belirten Ögel, “Yaklaşık dörtte biri en az bir sefer intihar teşebbüsünde bulunuyor. Bu, kumar bağımlılığının ciddiyetini ve karmaşıklığını açıkça ortaya koyuyor. Her ne kadar tüm bağımlılıklar ortak bir biyolojik yerde buluşsa da kumar bağımlılığı husus bağımlılıklarından kıymetli farklarla ayrışıyor. Kumar bağımlılığı, DSM-5’te unsur kullanım bozuklukları başlığı altında yer alan tek davranışsal bağımlılıktır. Fizikî mahrumluk değil; huzursuzluk, anksiyete ve kazanma dileği üzere ruhsal belirtiler öne çıkar.” Ayrıyeten, kumarda “soyut ödül beklentisi” bireyin gerçeklik algısını bozabiliyor. Kumar bağımlılarında prefrontal korteks fonksiyonelliği azalırken, dürtüsel kararlar alan limbik sistem baskın hale geliyor. “Neredeyse kazandım” üzere aldatıcı tecrübeler de risk alma davranışını daima olarak tetikliyor” dedi.
Klinik Psikoloğu Elif Sena Özata, “Kumar bağımlılığı en sık 18-35 yaş ortasında ortaya çıkıyor. Gençler, orta yaşa kıyasla 1,5 kat daha yüksek kumar eğilimi gösteriyor. Cinsiyet farkı ise dikkat cazibeli. Erkeklerde kumar bağımlılığı oranı bayanlara nazaran 3-4 kat daha fazla. Lakin bayanlar bir kere başladıktan sonra bağımlılığa daha süratli ve keskin bir halde sürüklenebiliyor” dedi.
Özata, kumar bağımlılığının sadece bireyi değil, ailesini de etkilediğini belirterek ailelerin sürece faal olarak dahil olması gerektiğini belirterek, “Kumar borçlarını kapatmayın. Bu davranış, bağımlılığı pekiştirir. Yalnızca bağımlı bireye odaklanmayın. Öbür aile üyelerine de vakit ayırın. Kendi ruhsal takviye sürecinizi başlatın. Küme terapilerine katılarak dayanışma hissini güçlendirin. Bağımlılık tedavisi uzun, şiddetli ancak umut dolu bir süreçtir. Ailenin şuurlu takviyesi tedavinin gidişatını olumlu tarafta tesirler. Genetik yatkınlık, erken yaşta başlama, düşük özdenetim ve gerilimle başa çıkma yolları kumar davranışını tetikliyor. Dijital ortamda erişimin kolaylığı ve toplumsal medya tarafından sunulan “hızlı zenginleşme” illüzyonu da riski artırıyor” dedi.
Klinik Psikoloğu Muhammed Yusuf Babacan da, kumar bağımlılarında ağır duygusal mahrumluk yaşandığını tabir ederek, “Terleme, baş ağrısı ve çarpıntı üzere fizikî belirtiler görülse de asıl kriz duygusal boyutta yaşanıyor. Kişi ağır çaresizlik, depresyon, uyku bozuklukları, iştahta artma ve azalma, huzursuzluk ve kumar oynamaya karşı çok bir istekle çaba eder. Bu, önemli bir psikiyatrik bozukluktur. Canlı bahis sistemleri her an, her yerden erişilebilir hale geldi. Süratli sonuç veren yapılarıyla beyni daha süratli etkileyip bağımlılığı tetikliyor. Artan erişim kolaylığı, kumarı denetimsiz ve daima hale getiriyor. Bilhassa gençler, 24 saat erişilebilir bu sistemlere karşı savunmasız durumda” dedi.
Babacan, ailelere şu tekliflerde bulundu:
“Sakin olun, çabucak müdahale etmeyin. Evvel yanlışsız bilgiye ulaşın.
Sabırlı olun. Kişi bıraktıktan sonra tekrar başlayabilir; bu sürecin tabiatında vardır.
Borçları kapatmayın. Bu, bağımlılığı pekiştirir. Borç, kişi tarafından yapılandırılarak ödenmelidir.
Hayatınıza devam edin. Tüm odağı bağımlı birey üzerine kurmayın.
Pozitif taraflara odaklanın. Uğraş edilen yolu ve kazanımları görmek motivasyonu artırır”.
Anlık Sivas Haber
