Ticaret Bakanlığı, doğrudan satış sistemlerine ilişkin yeni düzenlemeleri ve getirilen kuralları kamuoyuyla paylaştı. Bu kapsamda, 30 Kasım 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan ve 30 Temmuz 2024’te yürürlüğe giren 7529 sayılı Kanun ile doğrudan satışlara ilişkin önemli değişiklikler hayata geçirilmiştir.
Yönetmelikle birlikte, doğrudan satış sektöründe şeffaflık ve adil işlem ilkelerinin sağlanması ve tüketici haklarının güçlendirilmesi amacıyla detaylı düzenlemeler getirildi. Bu düzenlemeler kapsamında, Türkiye’de ilk kez doğrudan satışlara özel hükümler konuyor ve sektörde piramit satış sistemleri gibi yapısal risklerin önlenmesine odaklanılıyor.
Yönetmelik ve Düzenlemelerin Temel Amaçları
- Sistemin şeffaf ve güvenilir işlemesini sağlamak”
- Doğrudan satış şirketleri ve satıcılar için açık ve denetlenebilir kurallar oluşturmak
- Tüketicilerin haklarını korumak
Özellikle Tüketici Hakları ve Cayma Süresi
Yeni düzenleme ile tüketicilere, *gerekçesiz 30 günlük cayma hakkı* tanınırken, şirketlerin bilgilendirme sorumluluğu da artırıldı. Eksik veya yanlış bilgilendirme durumlarında bu süre 1 yıla kadar uzatılabiliyor. Ayrıca, bazı mal ve hizmet türleri için cayma haklarının istisnaları detaylı biçimde düzenlendi.
Doğrudan Satış Yetki Belgesi ve Şartları
Faaliyetin sürdürülebilmesi için şirketlerin, 3 yıl geçerliliğe sahip ve en az 10 milyon TL ödenmiş sermayeye sahip bir “Doğrudan Satış Yetki Belgesi” almaları zorunludur. Bu belgenin alınabilmesi için, şirketlerin söz konusu yönetmelikte belirlenen bilgi ve belgeleri sunması gerekmektedir. Ayrıca, şirketlerin mali güvenliklerini teminat altına almak amacıyla, Türkiye’de yerleşik bankalarda açılmış olan bir bloke hesapta en az 3 milyon TL tutarında sigorta yatırımı yapmaları şartı getirildi.
Güvenlik ve Katılım Koşulları
İlk defa sistemde yer alacak doğrudan satıcılardan herhangi bir katılım bedeli veya aidat alınması engellendi. Bu kişilerden, yaş sınırı 18 ve fiil ehliyeti olmayanlar ile yakın akrabalar ve şirket ortakları gibi kişiler sistemde yer alamayacak. Ayrıca, doğrudan satıcıların gerçekleştirdiği satışlarda, satıcı numarasının kullanılması zorunlu hale getirildi ve bu sayede, tüketicilere tanınan hakların geçerliliği sağlandı.
Tüketici Bilgi Güvenliği ve Satıcı Sorumluluğu
Ürün ve hizmetlerin satışı sırasında, tüketicilerin aldatılmasını önlemek ve mağduriyetleri engellemek amacıyla şirketlerin detaylı bilgi ve iade süreçlerini içeren bilgilendirme sistemleri oluşturmaları zorunlu kılındı. Tüketicilere, yazılı ya da kalıcı veri saklayıcısı yoluyla bilgilendirme formu verilmesi ve bu hakların kullanımı konusunda farkındalık sağlanması ayrıca şart koşuldu.
Sonuç ve Amaçlar
Yapılan düzenlemeler sayesinde, doğrudan satış sistemlerinin şeffaf, güvenilir ve denetlenebilir bir yapıya kavuşturulması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda, düzenlemeler ile tüketicilerin haklarının korunması ve aldatıcı uygulamalara karşı güçlendirilmesi hedefleniyor. Bu kapsamda, özellikle kadın girişimciler için teşvik edici adımlar atılırken, piramit yapı gibi tehlikeli sistemlerin önüne geçilmesi de önceliklendirilmiştir.
