Edirne’de ayçiçeği üreticileri, Trakya Birlik’in beklenenin çok altında kalan 28 bin TL’lik avans fiyatına tepki gösteriyor. Çiftçiler, sahadaki gerçek yağ oranına göre hesaplanan gelirlerinin ton başına 26 bin TL’nin bile altında kaldığını belirterek, fiyatın maliyetleri karşılamadığını dile getiriyorlar.
Trakya Birlik, 2025/2026 sezonu için ortalama %44 yağ oranı göz önünde bulundurularak ton başına 28 bin TL olarak açıkladığı avans fiyatını paylaştı. Ancak bu fiyat, Edirne ve çevresindeki üreticilerin beklentilerini karşılamıyor ve büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor. Üreticiler, fiyatın beklentilerin çok altında olduğunu vurgularken, yönetime acil bir güncelleme çağrısında bulunuyorlar.
Fiyat ve Gerçek Durum Arasındaki Uçurum
Her ne kadar açıklanan fiyatın, geçtiğimiz yıla göre yaklaşık %40 artış sağladığı söylenirse de, sahada gerçekleştirilen ölçümler ve satış fiyatları bu iddiayı yalanlıyor. Ortalama yağ oranının %35-39 civarında seyrettiği ve buna bağlı olarak gerçek satış fiyatlarının 25 bin 900 TL/ton seviyesinde olduğunu üreticiler ifade ediyor.
Çiftçinin Endişeleri ve Görüşleri
Edirne Lalapaşa İlçe Ziraat Odası Başkanı Taner Öztürk, açıklanan fiyatı sert bir şekilde eleştirerek, “Trakya çiftçisi üç yıldır iklim değişikliği nedeniyle büyük zararlar yaşadı. Bu yıl ise hem erken hem de düşük fiyat açıklamasıyla borsa fiyatları geriledi. Ortalama yağ oranı 39, esas satış fiyatı 25 bin 900 TL iken, açıklanan 28 bin TL sadece kağıt üzerinde kalıyor. Geçen yıl üretim yüzde 22 azaldı, bu gidişle önümüzdeki yıl ayçiçeği tarlada bulunamayacak” diyor.
Öztürk ayrıca, “Fiyat politikasının derhal değişmesi gerekiyor ve bu fiyatlar üreticinin zararını karşılamıyor. Üretim azalırsa, ithalat oranları yüzde 60-70 seviyelerine çıkar ki bu ülke ekonomisi için büyük bir risk” ifadesini kullanıyor.
Fiyatların Sahadaki Gerçeği Yansıtmadığı Eleştirisi
Edirne’de çiftçi Saadettin Ocak, her yıl %40 yağ oranı baz alındığını ancak bu yıl %35-38 seviyesinin gerçek olduğunu belirtiyor ve “Trakya Birlik, üreticiyi değil kendini koruyor. Bu kararı birkaç kişinin aldığı ve Ziraat Odası veya tarım yetkililerinin bilgilendirilmediği ortada” dedi.
Diğer bir çiftçi, Zekeriya Yörük, düşük fiyat ve az mahsul nedeniyle serbest piyasada satmak istediklerini, ancak Trakya Birlik’in izin vermediğini ve çiftçilerin zor durumda olduğunu dile getiriyor.
Trakya Birlik’in Farklı Bir Yaklaşımı
Trakya Birlik tarafından yapılan yazılı açıklamada, fiyat belirlemede piyasa dengeleri, gümrük vergileri ve çiftçi gelirlerinin dikkate alındığı vurgulanıyor. Açıklamada, “Son dönemde piyasa fiyatları 26-27 TL/kg seviyelerine geriledi. Açıklanan 28 bin TL/ton avans fiyatı ile buğday ve ayçiçeği fiyatları arasında bire iki parite hedefleniyor. Bu sezon şu ana kadar 10 bin 584 ton alım gerçekleştirilmiş ve ödemeler planlamalar kapsamında yapılmaktadır” ifadeleri yer alıyor.
Ayrıca, üreticilerin desteklenmesi amacıyla Köy Bazlı Verim Sigortası, planlı üretim, yerli tohum kullanımı ve iklim risklerine karşı çeşitli politikaların uygulandığı, Türkiye’nin ayçiçeği ihtiyacını %70-80 oranında karşılamayı hedefleyen çalışmaların sürdürüldüğü de belirtiliyor.
