Üniversite tercih periyodu başladı. Üniversite adayları tercihlerini 13 Ağustos’a kadar yapabilecek. İstinye Üniversitesi Psikoloji kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, tercih sürecindeki adaylara tekliflerde bulundu.
Üniversite tercih devri, gençlerin hayatlarında kıymetli bir dönüm noktası. Lakin bu sadece puanla eşleşmeye dayalı akademik değil, tıpkı vakitte kişinin ömür tarafını ve kimlik gelişimini belirleyen kıymetli bir karar süreci. Bu karar sürecinde gençlerin tercihleri açıkça farkında olmadıkları çeşitli ruhsal faktörler tarafından şekilleniyor. Bunlar ortasında bireyin duygusal zorlanmaları, motivasyon kaynakları ve toplumsal etraf tesirleri kıymetli bir etken oluşturuyor. İstinye Üniversitesi Psikoloji kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, tercih sürecinde dikkat edilmesi gereken ve farkındalık oluşması gereken en değerli noktaları paylaştı.
“Karar verme süreci yalnızca zihinsel değil, duygusal bir süreç”
Duygusal farkındalık ve hisleri yönetme hüneri tercih sürecinde değerli bir avantaj sağlıyor. Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, dert ve belirsizliğin tercihler üzerindeki tesirini şu sözlerle aktardı: “Tercih periyodunda korku çok baskın bir histir. Tercihin ne getireceğine yönelik belirsizlik, yanlış tercih yaparak pişman olma, aile beklentilerini karşılayamama üzere olasılıklar gençlerde ağır korku oluşturabilir. Geri dönüşü güç bir kararın baskısı altında, birtakım adaylar karar vermeyi geciktirip son dakikaya bırakarak tasayı kısa vadede azaltmayı seçebilirler. Kimileri da ‘en risksiz görüneni seçeyim, kâfi ki sorun çıkmasın’ üzere bir yaklaşımla tercih yapabilirler. Hisleri deneyimlemek yerine bastırmayı seçen şahıslar çoklukla yanlış tercihlere sürüklenirler. Hislerin farkına varmak ve onları bastırmak yerine yönlendirmeyi öğrenmek, fonksiyonel karar verme maharetlerini takviyeler.”
“İçsel ve dışsal motivasyon istikrarını yakalamak gerekiyor”
Prof. Dr. Şalcıoğlu, tercih sürecinde ferdi bedel ve motivasyonların kıymetini vurgulayarak şöyle konuştu: “Gençler birçok vakit kısmın saygınlığı, meslekten beklenen maddi getiri ve toplumsal etrafın onayı üzere dışsal mükafatları kıymetlendirerek karar verme eğilimindedir. Meğer araştırmalar içsel olarak bireyin kıymetleriyle, ilgi alanlarıyla ve şahsî mana dünyasıyla uyumlu kararların daha kalıcı ve tatmin edici sonuçlar doğurduğunu ortaya koyuyor. Adayın seçtiği kısım hem dışsal hem de içsel mükafatlar barındırıyorsa, en uzun soluklu doyumla ve bağlılıkla sonuçlanır. Şahsî ilgiyle örtüşmeyen tercihler, uzun vadede ne akademik başarıyı ne de ruhsal doyumu sürdürebilir. Yani, prestijli bir üniversitede okumak yetmez, birebir vakitte kişinin ilgisini çeken bir alanda eğitim alması ülküdür. O nedenle, adayların üniversite isminin ötesine geçip kendi gereksinimlerine, kıymetlerine ve yeteneklerine kulak vermeleri yanlışsız tercih yapmalarına yardımcı olur.”
“Tercih sıralaması birebir vakitte bir pahalar haritası”
Prof. Dr. Şalcıoğlu, tercih listelerini oluştururken dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili, “Adayların 24 tercih hakkını kullanırken yalnızca muvaffakiyet sıralarına nazaran değil, birebir vakitte içsel motivasyonlarına nazaran yapılandırmaları kıymet taşır. Bu süreçte ‘Beni en çok ne motive eder?’, ‘Hangi alanda üretmek, katkı sunmak isterim?’ üzere sorular karar rehberi olabilir. Listeyi risk-alan, gerçekçi ve garantiye yakın tercihler olarak gruplamak hem belirsizlikle baş etmeyi kolaylaştırır hem de seçenekler ortasında ruhsal istikrar kurmayı sağlar” dedi.
“Başkalarına bakarak tercih yapmayın”
Prof. Dr. Şalcıoğlu, çevresel kıyaslamanın birçok vakit yanlışsız tercihin önüne geçebileceğini vurgulayarak kelamlarına şöyle devam etti: “Adaylar, sıkça arkadaşlarının, akran kümesinin ya da aile bireylerinin kararlarını model alarak misal tercihlere yönelir. Fakat bu tercihler kişisel ilgilerden ve potansiyellerden uzaklaştığında, uzun vadede akademik doyumsuzluk ve kimlik karmaşası oluşturabilir.”
“Hayal kırıklığı, başarısızlık değil öğrenme fırsatı”
Prof. Dr. Şalcıoğlu sözlerine başarısızlık hissinin yanlışsız idaresi konusunda tavsiyelerle devam etti: “Puanı istediği kısma yetmeyen gençlerde hayal kırıklığı ve dert görülebilir. Bunlar süreksiz duygusal tecrübelerdir ve hakikat yönetildiklerinde kişinin yeni kapılar açmasına yardımcı olur. Örneğin, istemeden girilen bir kısımda, ilgi cazibeli bir ders, ilham veren bir öğretim üyesi ya da yapılan bir staj tecrübesi, bireyin meslek istikametini büsbütün değiştirebilir. Bu yüzden adayların, sadece başlangıç noktasına değil, oradan nasıl bir seyahat başlatabileceklerine odaklanmaları gerekir.”
“Ailelerin, öğretmenlerin ve rehberlik hizmetlerinin rolü önemli”
Prof. Dr. Şalcıoğlu, tercih sürecinde aile ve öğretmenlerin rolünü vurgulayarak kelamlarını şöyle tamamladı: “Ailelerin, öğretmenlerin ve rehberlik hizmetlerinin rolü burada çok değerlidir. Gençlerin uğraşının takdir edilmesi, tekrar deneme ve gaye güncelleme konusunda cesaretlendirilmesi, ferdî potansiyelin açığa çıkmasında belirleyici olacaktır. Eforun ödüllendirilmesi, bireyin gelecekteki teşebbüslerini ve öğrenmeye açıklığını artırır. Üniversite tercihleri yalnızca hangi kısma girileceği değil, bireyin kim olduğu, neye paha verdiği ve nasıl bir hayat kurmak istediğiyle direkt bağlantılı. Gençlerin bu süreci bir imtihandan çok bir istikamet çizme fırsatı olarak görmeleri; dışsal mükafatlar kadar içsel tatmini gözetmeleri hem akademik başarıyı hem de ruhsal sıhhati destekliyor.”
Anlık Sivas Haber
