Uludağ’ın güneyinden akan ve Bursa ovasını tek başına besleyen Nilüfer Çayı, yıllardır etrafındaki ağır endüstrileşme nedeniyle zehir saçıyor. Sanayi atıklarıyla kirlenen Nilüfer Çayı için harekete geçen Bursa Teknik Üniversitesi, şeker pancarı küspesi, alg ve su yosunuyla boyar hususları yüzde yüze varan oranda arıtan çevreci bir yol geliştirdi.
Bursa’nın kıymetli su gereksinimini karşılayan Nilüfer Çayı, etrafındaki endüstrileşme nedeniyle zehir saçıyor. Kilometrelerce uzunluğuyla tarım alanlarının vazgeçilmez su kaynağı olan çayda kimi vakitlerde toplu balık vefatları görülüyor. Geçtiği güzergah boyunca çok sayıda fabrikanın kimyasal ve boya atıklarıyla kirlenen Nilüfer Çayı’nın temizlenmesine yönelik adım Bursa Teknik Üniversitesi’nden geldi. Nilüfer Çayı’ndaki boyar unsurları arındıracak.
Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Kimya Mühendisliği Kısmı öğrencileri Dilara Doğancı, Deren Öner ve Tuğçe Selvi’nin, Doç. Dr. Derya Ünlü’nün danışmanlığında hazırladığı proje, TÜBİTAK tarafından da takviye aldı. Dokumacılık atık sularının, su yosunu, alg ve şekerpancarı küspesinden elde edilen biyobozunur materyaller ile arıtılması projesi sayesinde Nilüfer Çayı’ndaki kirliliğin önüne geçilmesi hedefleniyor. Elde edilen husus ile dokuma fabrikalarının boyar unsur atıkları yüzde yüze varan oranda temizleniyor. Nilüfer Çayı’nı dokumacılık boya atıklarından kurtaracak proje geliştirilerek öteki ziyanlı hususların de arındırılması üzerine çalışılacak.
Çözüm organik atıklarla geldi
Elde edilen organik gereç ile dokuma fabrikalarının atıklarında yüzde yüze yakın sonuç alındığını kaydeden MDBF Kimya Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Ünlü, “Bursa dokumacılık kesiminde epey gelişmiş bir kent. Münasebetiyle dokuma bölümünün değerli atıklarından bir tanesi de boyar hususlar. Bu boyar hususlar arıtılmadan deşarj edildiği takdirde suların kirlenmesinde epey büyük bir hisseye sahip. Biz de bu noktadan yola çıkarak bir proje ürettik. Burada da odak noktamız aslında çevreyi kirletmeden bu atık suların arıtılmasını sağlamaktı. Bu maksatla da içerisinde biopolimer içeren ve atıkların kullanıldığı bir gereç geliştirdik. Atık dediğimizde şeker pancarı küspesiydi. Şeker firmalarının değerli atıklarından bir tanesi yüksek oranda çıkıyor. Biz bundan sulardaki boyar unsurları adsorban gereç geliştirdik. Bunu hem gerçek atık sularda hem de laboratuarda kendimizin hazırladığı sentetik atık sularda denedik ve hayli yüksek bir ayırma randımanı elde ettik. Boyar unsurları yüzde yüze yakın oranda giderdik” halinde konuştu.
Tekstil atıkları haricindeki atıklar için çalışmalar başlatıldı
Sadece dokumacılık atıkları için değil Nilüfer Çayı’nın maruz kaldığı tüm atıkları gidermek için çalışmaların devam ettiği söyleyen Doç. Dr. Ünlü, “Bu suların içerisinde yalnızca boyar unsurlar yok. Dokumadan haricinde öteki firmaların da atık sularından gelen uçucu organik bileşenler, ağır metaller üzere yapılar mevcut. Son çalışmamızda da biz bunu hedefledik. Bunun yanında yani yalnızca boyar unsurların değil, bu ağır metallerin, uçucu organik bileşenlerin gidereceği gereçlerle geliştirme üzerine çalışmalarımız sürüyor. Bilhassa firmaların deşarj ünitelerine bu sentez dediğimiz adsorban unsurlar filtre haline de getirilerek entegre edildiği takdirde arıtılmış bir formda deşarj edilmesi mümkün. Bu da yüksek oranda sulardaki kirliliği azaltacaktır ve önüne geçilmiş olacaktır” dedi.
Kuraklığın önüne geçmek için arıtılan suların tekrar kullanılması önemli
Firmaların deşarjdaki kirlilik oranını düşürüp arıtılmış suları tekrar kullanarak, mümkün kuraklığın önüne geçebileceklerini söyleyen Doç. Dr. Ünlü, “Aslında firmaların kendi kimilerine tahlil üretmeleri gerekiyor. Zira deşarj edecekleri suların da ya da o suların tekrar değerlendirmesi de değerli. Zira bizim maksadımız yani su tasarrufunu sağlamak olması gerekiyor. Dokumada yüksek oranda su harcanıyor. Yani uygulanan süreçlerde çok yüksek konsantrasyonlarda ve yüksek oranlarda su harcanması durumu kelam konusu. Münasebetiyle burada suların arıtılması ve sistem içerisinde yine kullanılması ehemmiyet arz ediyor. Bu yüzden firmaların yani kendi içerisinde tahlil bulması ve bu deşarjdaki kirlilik oranını minimuma indirip ve o arıtılmış suyu da tekrar bünyelerinde tekrar kullanmaları kıymet arz ediyor. Suların çekilmesi büyük ihtimalle kuraklıktan kaynaklanıyor. Suyu yine kullansalar aslında o su ölçüde azalma değil döngünün sürekliliğinden ötürü su ölçüsü daha stabil kalmasını bekleriz” tabirlerini kullandı.
Anlık Sivas Haber
